Instituut voor Briljante Mislukkingen - 'Een belangrijk boek'

Van de dingen die goed gaan, valt nauwelijks iets te leren, van de missers echter des te meer. Daarom heeft Paul Louis Iske het Instituut voor Briljante Mislukkingen in het leven geroepen. Een omgeving waar het heel gewoon is om te leren van mislukkingen en dat geleerde vervolgens te delen met anderen opdat zij niet dezelfde fouten begaan. Nu is er een boek met dezelfde titel.

Een briljante mislukking is volgens Iske een poging om waarde te creëren zonder dat vermijdbare of verwijtbare fouten zijn gemaakt en het gewenste resultaat niet is behaald. Er is echter wel geleerden de leerervaringen zijn gedeeld. Hij onderscheidt twee typen briljante mislukkingen. Bij type 1 is een ander resultaat bereikt dat ook waardevol is en soms zelfs waardevoller dan het beoogde resultaat. Hier is vaak sprake van serendipiteit, als toevallig iets belangrijks wordt ontdekt. Bij type 2 is het resultaat minder waardevol dan bedoeld, terwijl er toch wel van wordt geleerd. Leervermogen speelt dus een belangrijke rol bij het vaststellen of een mislukking briljant is of gewoon mislukt.

Organisaties moeten in de huidige complexe en dynamische omgeving voortdurend veranderen en zich continu ontwikkelen om succesvol te kunnen blijven. Onzekerheid kan daarbij in de weg zitten. Hoe meer onzekerheid, des te meer behoefte er volgens managementdeskundige Ansoff is aan ‘proactieve flexibiliteit’. Dat is het vermogen om te reageren voordat anderen dat doen, en het vermogen om met verrassende uitkomsten en snelle veranderingen om te kunnen gaan. Beheersen en beheren worden minder belangrijk en navigeren wordt een belangrijke competentie. Dat kun je leren door te experimenteren, fouten te maken en bij te sturen. De auteur heeft de BriMi-score ontwikkeld die aangeeft hoe briljant de mislukking is. Briljant mislukken gaat over positieve verandering door experimenteren en leren. Het gaat om persoonlijke en collectieve ontwikkeling die ontstaat als we dingen ondernemen en tijdens de planning en de uitvoering, en na afloop kennis creëren, kennis delen en vooral gebruiken. Iske presenteert een model waarin de BriMi-ontwikkelspiraal en het BriMi-landschap centraal staan. Jammer alleen dat de bijbehorende illustraties onleesbaar zijn.

Complexiteit is een belangrijke oorzaak voor mislukkingen. Essentieel daarbij is het onderscheid tussen gecompliceerd en complex. Een gecompliceerd systeem is ingewikkeld, waarbij het lastig, maar niet onmogelijk is om het gedrag te voorspellen op basis van de beschikbare informatie. Een complex systeem is ingewikkeld en samenhangend. Het gedrag van een complex systeem is het gevolg van alle interacties tussen de componenten die elkaar beïnvloeden. Het gedrag kan daarbij niet voorspeld worden door te kijken naar de eigenschappen van de componenten. Mensen proberen de wereld om hen heen te begrijpen en willen graag voorspellen wat er gaat gebeuren. Ze trekken bij voorkeur ervaringen uit het verleden door naar de toekomst (extrapoleren), zodat ze oorzaak en gevolg met elkaar kunnen verbinden. Kenmerkend voor complexiteit zijn niet-lineair gedrag en onvoorspelbaarheid. Nu de wereld complexer wordt, neemt de kans toe dat zaken niet volgens plan verlopen en verwachtingen niet worden waargemaakt. Omdat we het moeilijk vinden om met complexiteit om te gaan, negeren we haar liever. Mislukkingen liggen dan op de loer. We zullen dus ander moeten leren kijken.

Iske presenteert nog veel meer belangrijke inzichten in het Instituut voor Briljante Mislukkingen. Een belangrijk boek voor managers, strategen en adviseurs nu het merendeel van de problemen in de samenleving complex is. Het boek leest als een trein en staat vol met relevante voorbeelden.