De kracht van organisch leiderschap - 'Must read voor toekomstige leiders'

De kracht van organisch leiderschap is zowel praktisch als diepgaand, soms filosofisch en daarmee inspirerend. De auteur, Ronald van der Molen, behandelt alle aspecten van leiderschap. Zowel de zachtere kanten als cultuur, motivatie en visievorming als de hardere kanten zoals managementstructuren en werkprocessen inrichten.

Van der Molen onderbouwt zijn visie met wetenschappelijke theorieën en praktijkcases. Die laatste komen uit profit en non profit en zijn veelal geënt op transities. Regelmatig was ik positief verrast. Daarnaast maakt Van der Molen gebruik van hedendaagse inzichten over wendbare organisaties, autonome, zelfsturende teams en faciliterend leiden.

De auteur werkt niet zozeer één model uit, hij behandelt alle facetten van modern leiderschap, het geheel krijgt kleur door steekhoudende metaforen uit de natuur. Die maken het begrijpelijk en makkelijk overdraagbaar. Het boek bestaat uit 5 fases en 10 hoofdstukken waarin het gedachte helder en breed uiteen wordt gezet. Van der Molen biedt te veel inzichten om in deze recensie weer te geven, vandaar dat ik me beperkt tot de zaken die mij bijzonder opvielen.

Er wordt door het hele boek slim gebruik gemaakt van bestaande management- en leiderschapstheorieën, zoals van Mintzberg, McGregors X en Y theorie, en onderbelichte klassiekers zoals de Zelf Determinatie Theorie (ZDT). Interessant vond ik dat Van der Molen ZDT vanuit twee kanten belicht: wat moet je wel doen en wat niet doen om aan de voorwaarden voor autonomie, competentie, gevoel en groepsgevoel te voldoen?

De auteur besteedt uitgebreid aandacht aan de voorbereidende fase om de organisatie wendbaarder te maken en zelforganiserend. Die fase verdeelt hij onder in twee onderwerpen: bewustzijn van een organisatie vergroten en de vernieuwing aanwakkeren. Dit leidt tot interessante inzichten. Het bewustzijn vergroten concentreert zich vooral op het vergroten van bevlogenheid, waarbij bevlogenheid vanuit de ZDT voorwaarden wordt ingevuld.

In hoofdstuk 3 zet de auteur het centrale gedachtegoed uiteen en zet dat af tegen andere visies op leiderschap. Hij toont aan dat organisch leiderschap de logische volgende ontwikkeling in leiderschap is. Waar oudere vormen van leiderschap te veel gericht zijn op de top, gaat organisch leiderschap er vanuit dat leiderschap overal is en opkomt en vertrekt naar gelang de context. Dit sluit perfect aan bij de snelveranderende wereld en de behoefte van organisaties om sneller en wendbaarder te worden.

Ik vond de drie natuurwetten van verandering interessant. Die gaan in tegen de neiging van leidinggevenden om veranderingen te managen en organisaties te reorganiseren. De eerste wet: organisatieverandering is een gezamenlijk leerproces waarvan je, als het eenmaal is begonnen, niet weet wat de uitkomst zal zijn. De tweede natuurwet zegt: een verandering moet worden aangepakt volgens de principes en methodes die gelden in de nieuwe gewenste situatie. En de derde natuurwet: een organisatieverandering begint pas als mensen dingen anders gaan doen of andere dingen gaan doen.

Maar, zoals gezegd, ik kan niet op alles ingaan in deze recensie.

Tot slot: De kracht van organisch leiderschap is schitterend (en organisch!) vormgegeven. Het is praktisch en diepgaand. Een must read voor toekomstige leiders en managers. Mijn favoriete les: je kunt mensen te voorschijn luisteren, wees stil!