Hot, Flat and Crowded - 'Why the world needs a green revolution and how we can renew our global future' - is een pamflet dat primair over de VS gaat: over het energieverslindende consumptiegedrag, het complexe politieke systeem dat innovatie en veranderingen tegenhoudt, en over het feit dat het zijn machtige rol als leider van het vrije democratische Westen in de wereld aan het verspelen is. De economische crisis waarin Amerika verkeert, de financiële gevolgen van de Irak-oorlog, en de druk van de dure olie op de welvaart dreigen het thema 'milieu' te overvleugelen. En dat is in de ogen van Friedman bijzonder gevaarlijk. Zijn pleidooi neemt de lezer net als in zijn vorige boeken mee naar veel plekken in de wereld: de regenwouden in Zuid-Amerika, de onderzoekslaboratoria in China en de politieke achterkamers in Washington DC.
Friedman toont degelijk onderbouwd aan dat de aarde oververhit raakt. Waar Al Gore vooral visueel krachtig wijst op de consequenties, onderbouwt Friedman met veel cijfers en rapporten wat er met het klimaat dreigt mis te gaan als we niets veranderen. Een verdere katalysator is dat er twee miljard 'Amerikanen' bij komen: mensen in opkomende markten als India, China en Zuid-Amerika die een Amerikaanse levensstijl nastreven, dus auto, elektrische apparatuur enzovoort enzovoort. De één miljard 'Amerikanen' die er nu zijn, vervuilen al sterk. Daarnaast is er een andere belangrijke dreiging: petro-dictatoriaten. Landen als Rusland en Saudi-Arabië gebruiken hun oliedollars meer en meer om macht en controle te krijgen in en over het Westen. Variërend van het opleggen van een gevaarlijke vorm van de Islam in omringende landen tot het in handen krijgen van bedrijven in het Westen. Zolang wij afhankelijk zijn van hun olie, en niet ' all-in' op zoek gaan naar alternatieven, zo betoogt Friedman, zal onze afhankelijkheid alleen maar groeien.
Friedman pleit voor een Groene Revolutie, geleid door Amerika net zoals het in de jaren '60 Amerika de Race naar de Maan leidde. We leven aldus Friedman in een nieuw tijdperk: the Energy-Climate Era. Het is nu 8 ECE. Alle innovatiekracht van Amerika moet richting Energy Technology gaan. Zoveel economische voorsprong de Internet Technology Amerika gebracht heeft, zoveel is er te winnen met ET.
Om deze situatie te bereiken zijn een aantal maatregelen nodig op het gebied van regelgeving, belastingen en andere stimuli. Maar wat vooral nodig is, is richtinggevend leiderschap. En dat ontbreekt. Het is bijzonder dat Friedman in één van de slothoofdstukken ('China for a day (but not for two))' mijmert om één dag het Chinese centraal geleide systeem in Amerika te hebben. Een systeem dat snel oude tradities en complexe politiek kan doorbreken. In tijden van crisis....
Een andere mogelijkheid om de Groene Revolutie te starten is een beweging van miljoenen mensen op gang te brengen. Net zoals deze in de jaren '60 gelijke rechten van blank en zwart heeft opgeleverd. Om met senator John Kerry te spreken: 'Real change comes only when people form a movement so large that Washington has no choice but to listen. It's the only way to change the nation.' Maar nu de prijs van olie weer sterk is gedaald en Amerika bereid lijkt om eerst maar zijn eigen olievoorraden helemaal op te gebruiken in plaats van heftig te investeren in bijvoorbeeld zonne- en windenergie, heeft Friedman zijn twijfels.
Amerika heeft de keuze een democratisch China te worden of een 'banana' republiek. Banana staat voor 'build absolutely nothing anywhere near anything', ofwel: alles is goed als ik er maar niets voor hoef te doen of te laten. Krachtig, inspirerend leiderschap biedt Amerika een uitweg uit deze crisis en helpt de wereld: 'This is not about the whales anymore. It's about us. And what we do about the challenges of energy and climate, conversation and preservation, will tell our kids who we really are.'
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
