trefwoord
Familiebedrijven: de ruggengraat van de Nederlandse economie
Familiebedrijven vormen een bijzondere en cruciale categorie ondernemingen in het Nederlandse bedrijfsleven. Ze vertegenwoordigen ongeveer 49% van de werkgelegenheid en genereren meer dan 50% van het Nederlandse BBP. Wat maakt deze bedrijven zo bijzonder? Hoe zorgen ze voor continuïteit over meerdere generaties? En welke uitdagingen komen ze tegen op hun pad? Deze pagina biedt inzicht in de unieke dynamiek van familiebedrijven, met praktische handvatten voor eigenaren, opvolgers en adviseurs.
Ilse Matser
Jacqueline van Zwol
Goed eigenaarschap
In 'Goed eigenaarschap' brengen Ilse Matser en Jacqueline van Zwol de eigenaarsrol in familiebedrijven voor het voetlicht. Een goede invulling van die rol slaat een stevige brug tussen familie en bedrijf en draagt bij aan de synergie – een cruciale factor voor langetermijnsucces van familiebedrijven.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Wat kenmerkt een familiebedrijf?
Familiebedrijven onderscheiden zich door de verwevenheid van eigendom, leiding en familie. De betrokkenheid van familieleden bij het bedrijf zorgt voor een unieke cultuur en dynamiek. Waar traditionele bedrijven zich vaak richten op kortetermijnresultaten, kijken familiebedrijven vaker naar de lange termijn en duurzame groei. Dit zorgt voor een stabielere koers, zelfs tijdens economisch turbulente tijden.
De vogel die rondvliegt, vindt meer voedsel dan de vogel die op de tak blijft zitten.
Uit: Het verbindende veld
Auteurs die schrijven over 'familiebedrijven'
De kracht van eigenaarschap
Een van de meest onderscheidende factoren van familiebedrijven is de manier waarop eigenaarschap wordt ingevuld. De rol van eigenaar in een familiebedrijf gaat verder dan alleen aandeelhouderschap. Het gaat om een duidelijke visie op de toekomst van het bedrijf, gedeelde waarden en het maken van keuzes die de continuïteit waarborgen.
SPOTLIGHT: Ilse Matser
Als expert op het gebied van familiebedrijven begeleidt Ilse Matser familiebedrijven bij het vormgeven van eigenaarschap. Ze is een veelgevraagd adviseur en auteur die met haar praktische benadering families helpt bij het creëren van een duurzame toekomst voor hun bedrijf.
Meer over Ilse Matser
Jacqueline van Zwol
Albert Jan Thomassen
Het familiestatuut
In 'Het familiestatuut' geven Albert Jan Thomassen en Jacqueline van Zwol praktische handvatten voor het opstellen van een familiestatuut – een essentieel document dat afspraken tussen familieleden vastlegt over eigenaarsvisie, governance en opvolging, waarbij familiebanden en bedrijfsbelangen in balans worden gebracht.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Goed eigenaarschap - Voor synergie tussen familie en bedrijf
Ilse Matser, Jacqueline van Zwol
In dit artikel over 'Goed eigenaarschap' wordt het belang van een gedeelde eigenaarsvisie benadrukt. De familie moet een duidelijk kader hebben voor wat ze van het bedrijf verwacht. Zonder zo'n kader ontstaat het risico dat de directie het bedrijf een andere richting op stuurt dan de familie wil. Een gezamenlijke missie en gedeelde waarden zorgen voor synergie tussen familie en bedrijf.
Governance en structuur
Een gezonde governancestructuur is cruciaal voor familiebedrijven. Naarmate het bedrijf groeit en er meer generaties bij betrokken raken, worden de onderlinge relaties complexer. Een goed doordachte structuur met duidelijke rollen en verantwoordelijkheden helpt bij het maken van de juiste beslissingen en het waarborgen van professioneel bestuur.
Henk Kwakkel
Handboek familiebedrijven en opvolging
Henk Kwakkel biedt in 'Handboek familiebedrijven en opvolging' een uitgebreide gids voor de specifieke uitdagingen die familiebedrijven tegenkomen. Het boek behandelt de unieke dynamiek tussen familie en bedrijf, met bijzondere aandacht voor professioneel bestuur en hoe verschillende generaties elkaar kunnen versterken.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Goed eigenaarschap - ‘Leesbaar en praktisch’
Elly Stroo Cloeck
Dit artikel benadrukt dat governance bij familiebedrijven begint met de formele aspecten van eigenaarschap. De eigenaar bepaalt het doel, terwijl de CEO (vaak geen familielid) gaat over hoe dat doel te bereiken. Daartussen kan een Raad van Commissarissen acteren. Ook wordt veel aandacht gegeven aan de functie en voordelen van een STAK (stichting administratiekantoor) als governancestructuur.
De uitdaging van bedrijfsopvolging
Opvolging is een van de meest kritieke momenten in de levenscyclus van een familiebedrijf. Onderzoek wijst uit dat circa 10 procent van alle faillissementen van Europese bedrijven wordt veroorzaakt door een slechte of ontbrekende planning van de opvolging. Toch heeft slechts 29 procent van alle familiebedrijven de opvolging geregeld. Het tijdig en zorgvuldig voorbereiden van deze transitie is dus essentieel.
Johan Weerkamp
Truke Zeinstra
Wat de boer niet zegt
In 'Wat de boer niet zegt' richten Johan Weerkamp en Truke Zeinstra zich op familiebedrijven in de agrarische sector. Het boek biedt praktische handvatten voor agrarische ondernemers en hun families bij uitdagingen zoals bedrijfsovername, waarbij familierelaties en zakelijke aspecten in balans moeten worden gebracht.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
SPOTLIGHT: Johan Weerkamp
Als zelfstandig mediator en adviseur heeft Johan Weerkamp, zelf afkomstig van een agrarisch bedrijf, uitgebreide ervaring met het begeleiden van familiebedrijven in de land- en tuinbouw en het midden- en kleinbedrijf. Hij is gespecialiseerd in het oplossen van conflicten rond bedrijfsopvolging.
Meer over Johan Weerkamp
Opvolging en overdracht bij familiebedrijven
De belangrijkste succesfactor voor een geslaagde overdracht is 'wegwezen'. De vertrekkende leiding moet de opvolgers voldoende ruimte geven. De opvolgers moeten die ruimte vervolgens ook innemen. Durf te breken met het verleden, ook als dat leidt tot conflicten met je voorgangers.
Opvolging en overdracht van familiebedrijven
Berrie Abelen
Dit artikel belicht de emotionele aspecten van bedrijfsopvolging. Bij een overname van de eerste op de tweede generatie gaat het in 70% van de gevallen mis; van de tweede op de derde generatie zelfs in 87%. Opvallend is dat slechts 15% van de mislukkingen door financiële of technische problemen komt - bij 85% spelen emotionele factoren een doorslaggevende rol.
De rol van ondernemersdochters
In traditionele familiebedrijven werden zonen vaak als vanzelfsprekend gezien als opvolgers, terwijl dochters werden ondergewaardeerd. Gelukkig verandert dit beeld. Ondernemersdochters blijken uitstekende leiders te kunnen zijn, met een unieke combinatie van eigenschappen die familiebedrijven naar een hoger niveau kunnen tillen.
Heidi Los
Marcella Bos
De kracht van ondernemersdochters
In 'De kracht van ondernemersdochters' laten Heidi Los en Marcella Bos zien welke unieke kwaliteiten vrouwen meebrengen in familiebedrijven. Ze identificeren twaalf kenmerkende eigenschappen, zoals daadkracht, doorzettingsvermogen en het vermogen om zowel masculiene als feminiene kwaliteiten in te zetten.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Marcella Bos en Heidi Los: ‘Ondernemersdochters zijn gemaakt voor deze tijd’
Fidessa van Rietschoten
Dit interview met Heidi Los en Marcella Bos belicht hoe ondernemersdochters kenmerken ontwikkelen die perfect passen bij modern leiderschap. De mix van masculiene kwaliteiten (doelgerichtheid, doorzettingsvermogen) en feminiene eigenschappen (mensgerichtheid, procesbewustzijn) maakt hen tot veelzijdige leiders die flexibel kunnen schakelen tussen verschillende situaties.
Steward-ownership: een alternatief model
Een interessante ontwikkeling in de wereld van familiebedrijven is het concept van steward-ownership. Hierbij wordt het stemrecht gescheiden van het economisch eigendom, waardoor het bedrijf zichzelf kan blijven sturen vanuit een lange termijnvisie en missie, zonder de druk van externe aandeelhouders.
Gijsbert Koren: ‘Ontneem de aandeelhouder het stemrecht’
Jeroen Ansink
Dit artikel pleit voor 'steward-owned' bedrijven als alternatief voor het traditionele aandeelhoudersmodel. Bij deze structuur staan niet de aandeelhouders maar 'stewards' (zorgdragers) aan het roer, die ervoor waken dat het bedrijf op lange termijn goed presteert én zijn missie kan waarmaken. Bekende voorbeelden zijn Patagonia, Carlsberg en in Nederland onder meer TBI, Remeha en Berenschot.
Jan Oosterlinck
Mathieu Decroix
Huis van vertrouwen
In 'Huis van vertrouwen' beschrijven Jan Oosterlinck en Mathieu Decroix aan de hand van tien praktijkvoorbeelden van Belgische familiebedrijven hoe deze ondernemingen succesvol zijn geworden. De auteurs belichten de unieke waarden, uitdagingen en successen die deze bedrijfsvorm kenmerken.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
De emotionele kant van familiebedrijven
De verwevenheid van familierelaties en zakelijke belangen maakt familiebedrijven complex. Spanningen binnen de familie kunnen direct doorwerken in het bedrijf, en andersom. Goede communicatie en het expliciet maken van verwachtingen zijn daarom essentieel voor gezonde familierelaties én een gezond bedrijf.
Esther Reinders: ‘Het gaat me vooral om een harmonieuze overdracht’
Hans van der Klis
In dit interview met Esther Reinders, auteur van 'Familiezaken zonder ruzie', komen de emotionele aspecten van bedrijfsopvolging aan bod. Reinders benadrukt dat goede communicatie cruciaal is: 'Het belangrijkste is de verwachtingen helder te krijgen, van alle belanghebbenden. Als die verwachtingen niet worden uitgesproken, kan dat tot grote teleurstellingen leiden.'
Geert Mikkers
Valkuilen bij bedrijfsoverdracht
In 'Valkuilen bij bedrijfsoverdracht' beschrijft Geert Mikkers de worsteling van familiebedrijf Boekos met leiderschap, eigendom en opvolging. Het boek toont hoe familierelaties en bedrijfsbelangen met elkaar vervlochten raken en welke uitdagingen dit oplevert voor alle betrokkenen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Conclusie: de toekomst van familiebedrijven
Familiebedrijven blijven een essentiële pijler van onze economie. Door hun lange termijnvisie, sterke waarden en persoonlijke betrokkenheid zijn ze vaak beter in staat om economische stormen te doorstaan. De uitdagingen rond professionalisering, governance en opvolging vragen om specifieke aandacht en expertise. Met de juiste begeleiding en een open dialoog binnen de familie kunnen familiebedrijven generaties lang floreren en een blijvende positieve impact hebben op de samenleving.
Familiewaarden vormen het fundament, professioneel bestuur het geraamte, en gezamenlijke visie de motor die familiebedrijven voortstuwt naar een duurzame toekomst. Door de balans te vinden tussen familietradities en zakelijke innovatie, tussen emotie en ratio, kunnen deze bijzondere ondernemingen hun unieke kracht ten volle benutten.
