trefwoord
Systemisch denken: de kracht van zien wat anderen niet zien
Systemisch denken is een fundamenteel andere manier van kijken naar de wereld. Waar traditioneel denken vaak focust op losse onderdelen, richt systemisch denken zich op het grotere geheel, onderlinge verbanden en patronen. Deze benadering is essentieel geworden in een tijd waarin vraagstukken in organisaties en maatschappij steeds complexer worden en de traditionele, lineaire oplossingen vaak tekort schieten.
Wat is systemisch denken?
Bij systemisch denken draait alles om het begrijpen van de onderlinge verbanden binnen een groter geheel. Het is een denkwijze die erkent dat problemen niet geïsoleerd bestaan, maar onderdeel zijn van een dynamisch systeem met allerlei zichtbare en onzichtbare interacties. Je kijkt niet alleen naar wat er aan de oppervlakte speelt, maar ook naar de onderliggende patronen, feedbackloops en onzichtbare dynamieken - vaak 'de onderstroom' genoemd.
Jaap Schaveling
Bill Bryan
Michael Goodman
Systeemdenken
Het boek
Systeemdenken van Jaap Schaveling, Bill Bryan en Michael Goodman biedt een excellente introductie tot systemisch denken. Het laat zien hoe we patronen kunnen herkennen en de samenhang tussen gebeurtenissen kunnen zien om blijvende oplossingen te vinden voor organisatieproblemen.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Systemisch denken is meer dan een techniek; het is een fundamenteel andere manier van waarnemen. Het helpt ons begrijpen waarom problemen blijven terugkeren ondanks herhaalde pogingen om ze op te lossen. Het stelt ons in staat om voorbij symptomen te kijken en de werkelijke oorzaken aan te pakken.
Donella Meadows
Denken in systemen
In
Denken in systemen beschrijft Donella Meadows hoe systemisch denken ons helpt om complexe problemen te analyseren door te kijken naar de onderlinge relaties en patronen. Meadows, bekend van haar werk voor de Club van Rome, laat zien hoe deze benadering essentieel is voor het aanpakken van wereldwijde uitdagingen.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Denken in systemen - ‘Nog steeds uiterst relevant’
Teun van Aken
Het werk van Meadows is nog steeds uiterst relevant. In een recensie van haar boek wordt uitgelegd hoe ze analyseert aan welke 'knoppen en hendels' gedraaid kan worden om een systeem goed te laten functioneren. Ze identificeert twaalf interventieniveaus, variërend van eenvoudig maar weinig effectief tot moeilijk maar zeer impactvol.
Auteurs die schrijven over 'systemisch denken'
Waarom systemisch denken steeds belangrijker wordt
In een wereld die gekenmerkt wordt door toenemende complexiteit, verwevenheid en onvoorspelbaarheid, schiet ons traditionele lineaire en reductionistische denken steeds vaker tekort. Organisaties en maatschappelijke vraagstukken worden te complex om met eenvoudige oorzaak-gevolg analyses te doorgronden.
SPOTLIGHT: Peter Senge
Peter Senge wordt gezien als een van de belangrijkste denkers op het gebied van systemisch denken in organisaties. Als docent aan het MIT en voorzitter van de Society for Organizational Learning heeft hij met zijn werk een geheel nieuwe kijk op organisatieontwikkeling geïntroduceerd, waarbij systeemdenken centraal staat als 'de vijfde discipline'.
Meer over Peter Senge
Peter Senge
Het vijfde discipline praktijkboek
In
Het vijfde discipline praktijkboek bouwt Peter Senge voort op zijn eerdere werk en biedt praktische tools om systemisch denken te integreren in organisaties. Het boek laat zien hoe we kunnen stoppen met symptoombestrijding en hoe we daadwerkelijk duurzame verandering kunnen realiseren door het hele systeem te begrijpen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
"Systemisch denken stelt ons in staat om voorbij incidenten te kijken, patronen van gedrag te herkennen, de onderliggende structuren die het gedrag sturen te identificeren, en uiteindelijk de mentale modellen die die structuren in stand houden te transformeren."
Uit: Het vijfde discipline praktijkboek
Senge's werk heeft een revolutie teweeggebracht in hoe we naar organisaties kijken. Door zijn benadering zijn concepten als de lerende organisatie, teamleren en gedeelde visie gemeengoed geworden in modern management.
Leike van Oss: ‘Systeemdenken ontrafelt dynamieken in complexe gehelen’
Bert Peene
In een interview legt Leike van Oss, co-auteur van 'Meer dan de som der delen', uit dat een systeem 'een geheel van samenhangende delen' is. 'Systeemdenken leert je kijken naar dat geheel, naar hoe daarbinnen de delen betekenisvol met elkaar samenhangen,' stelt ze, en benadrukt: 'Het geheel heeft kenmerken die niet terug te voeren zijn op de onderdelen waar het uit bestaat.'
Brechtje Kessener
Leike van Oss
Meer dan de som der delen
In
Meer dan de som der delen tonen Brechtje Kessener en Leike van Oss hoe tien verschillende systeembenaderingen toegepast kunnen worden op organisaties. De titel verwijst naar een fundamenteel principe in het systemisch denken: het geheel is méér dan de optelsom van de afzonderlijke delen.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Systemisch denken in organisaties
Organisaties zijn bij uitstek systemen waarin alles met alles samenhangt. Toch worden organisatieproblemen vaak fragmentarisch aangepakt, waardoor oplossingen slechts tijdelijk werken of nieuwe problemen creëren. Systemisch denken biedt een krachtig alternatief.
Jobbeke de Jong
Competente mensen - Incompetente teams
In
Competente mensen - Incompetente teams laat Jobbeke de Jong zien hoe teams als levende systemen functioneren. Ze toont aan dat teams eigen dynamiek en eigenschappen hebben die niet te herleiden zijn tot de competenties van individuele teamleden - een perfect voorbeeld van hoe het geheel meer is dan de som der delen.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Maaike Thiecke
Bianca van Leeuwen
Systemisch TransitieManagement
Het boek
Systemisch TransitieManagement van Bianca van Leeuwen en Maaike Thiecke is geworteld in systemisch denken en past deze inzichten toe op organisatieveranderingen. Het verklaart waarom veranderingen vaak vastlopen in hardnekkige patronen en biedt handvatten om deze te doorbreken.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
RIJP - Impactvol systemisch leiderschap
Tim van Lingen
In een bespreking van 'RIJP - Impactvol systemisch leiderschap' wordt uitgelegd hoe de systemisch leider niet begint met het oplossen van problemen. Bij stilstand is de eerste vraag niet 'Hoe krijg ik het in beweging?' maar 'Wat is de goede reden dat er stilstand is?' Deze benadering zoekt eerst naar de wortel van het probleem.
De onderstroom zichtbaar maken
Een belangrijk aspect van systemisch denken is het zichtbaar maken van wat zich onder de oppervlakte afspeelt: de onderstroom. Dit zijn de onzichtbare patronen, onuitgesproken emoties, historische gebeurtenissen en onbewuste dynamieken die het gedrag van mensen en organisaties beïnvloeden.
Wouter Hart
Marius Buiting
Verdraaide organisaties
In
Verdraaide organisaties bekritiseren Marius Buiting en Wouter Hart hoe de 'systeemwereld' van regels en procedures de 'leefwereld' en oorspronkelijke bedoeling van organisaties verdringt. Ze laten zien hoe organisaties vervreemd raken van hun eigenlijke doel door een overmatige focus op systemen en controle.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Wat speelt hier? - ‘Maakt het verleden bespreekbaar’
Jan Hoogstra
In de recensie van 'Wat speelt hier?' wordt uitgelegd hoe systemisch denken helpt om de onderstroom te begrijpen. De auteurs identificeren drie voorwaarden voor een gezonde organisatie: erbij horen ('wat je buitensluit, wint aan invloed'), ordening ('een verstoorde ordening roept om verheldering') en balans ('een disbalans wil zich herstellen').
Wat speelt hier? - ‘Prima inleiding in het systemisch perspectief’
Charles Engelen
Een andere recensent beschrijft hoe 'Wat speelt hier?' praktische werkvormen biedt zoals 'line-ups' en 'biografisch werk' om de onderstroom zichtbaar te maken. De recensent waarschuwt echter dat deze interventies vakkundig begeleid moeten worden: 'het betreft situaties die al spannend zijn, en bij interveniëren in de onderstroom wordt het zeker niet minder spannend.'
Systemisch leiderschap
Leiders die systemisch denken, kijken anders naar hun rol. Ze zien zichzelf niet als degene die alle antwoorden heeft, maar als degene die het systeem helpt om zijn eigen wijsheid te vinden. Ze zijn zich bewust van de impact van hun acties op het gehele systeem.
Frank uit de Weerd
Marita Fridjhon
Systeem-Geïnspireerd Leiderschap
Systeem-Geïnspireerd Leiderschap van Frank uit de Weerd en Marita Fridjhon laat zien hoe leiders organisaties kunnen beschouwen als levende relatiesystemen. Het boek biedt een nieuw perspectief op leiderschap dat verder gaat dan traditionele command-and-control benaderingen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Barbara Hoogenboom: ‘Als quick fixes zouden werken, dan hadden ze dat al gedaan’
Bert Peene
In een interview over systemisch leiderschap wordt uitgelegd: 'Systemisch leiderschap is een manier van leidinggeven waarin ook de onderstroom nadrukkelijk wordt meegenomen. Als je dat doet, kom je ook tot andere interventies.' De geïnterviewde benadrukt dat quick fixes niet werken bij complexe problemen en dat je eerst moet vertragen om later snelheid te kunnen maken.
Frank uit de Weerd: ‘Conflicten bevatten waardevolle informatie’
Jeroen Ansink
Een expert in systeem-geïnspireerd leiderschap legt uit: 'Het begint met een leider die de dingen stil zet, en vervolgens de tijd neemt om naar iedereen te luisteren, dus ook de mensen die geen macht hebben of zich in de marge bevinden.' Deze leider hanteert als principe: 'iedereen heeft gelijk - gedeeltelijk.'
SPOTLIGHT: Marijke Lingsma
Marijke Lingsma is een toonaangevende stem op het gebied van systemisch denken in coaching en teamontwikkeling. Als oprichter van Coach Boulevard en mastercoachopleider heeft ze een grote bijdrage geleverd aan het integreren van systemisch denken in de coachingspraktijk. Haar werk benadrukt het belang van kijken naar het geheel in plaats van naar afzonderlijke delen.
Meer over Marijke Lingsma
Marijke Lingsma
Aan de slag met teamcoaching
In
Aan de slag met teamcoaching presenteert Marijke Lingsma systemisch denken als het belangrijkste kader voor effectieve teamcoaching. Ze laat zien hoe coaches teams kunnen helpen door te kijken naar interactiepatronen en onderlinge verbanden in het grotere geheel.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Marijke Lingsma
Roy de Brabander
Praktijkboek Teamcoaching, aan de slag
Het
Praktijkboek Teamcoaching, aan de slag van Marijke Lingsma en Roy de Brabander bouwt voort op systemisch denken als theoretisch kader. Het boek bevat specifieke systeemgerichte interventies en analysemodellen die coaches kunnen gebruiken in hun praktijk.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Systemisch denken bij complexe maatschappelijke vraagstukken
Niet alleen organisaties, maar ook bredere maatschappelijke vraagstukken vragen om een systemische benadering. Klimaatverandering, armoede, gezondheidszorg - deze 'wicked problems' kunnen niet opgelost worden door ze in kleinere delen op te knippen.
Karel van Berkel
Anu Manickam
Wicked World
In
Wicked World presenteren Karel van Berkel en Anu Manickam systemisch denken als fundamentele vaardigheid voor het omgaan met complexe problemen. Ze bieden een uitgebreid kader voor systeemanalyse en laten zien hoe dit toegepast kan worden op de grote uitdagingen van onze tijd.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Wicked World - Systeeminnovatie voor complexe vraagstukken
Karel van Berkel
De auteurs van 'Wicked World' leggen uit waarom onze vereenvoudigingsdrift geen oplossing biedt voor complexe problemen: 'We moeten leren dat verschillende stakeholders allemaal hun gelijk, kennis en belang hebben. Om complexe problemen aan te pakken zullen stakeholders als verantwoordelijke leidingnemers de handen ineen moeten slaan en leren samenwerken om systemen te veranderen.'
Lucas Simons
André Nijhof
Changing the Game
Het boek
Changing the Game van André Nijhof en Lucas Simons baseert zich op systemisch denken om te laten zien waarom simpele oorzaak-gevolg relaties ontoereikend zijn voor complexe duurzaamheidsvraagstukken. Het biedt een kader voor duurzame systeemtransformatie in diverse sectoren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 13 werkdagen
Changing the game - ‘Structurele oplossingen in praktijk brengen’
Freija van Duijne
Een recensent van 'Changing the game' schrijft: 'Het gedachtegoed grijpt terug op systeemdenken. Deze manier van denken gaat uit van het samenspel van groepen actoren. Simpele oorzaak-gevolg-relaties blijken veel te oppervlakkig gedacht, aangezien die actoren op allerlei manieren op elkaar reageren.'
Praktische toepassing van systemisch denken
Systemisch denken mag dan complex klinken, het biedt zeer praktische handvatten om vastgelopen situaties te doorbreken en duurzame verandering te realiseren. Door systemisch te kijken, ontdek je nieuwe interventiemogelijkheden.
Jaap Schaveling
Bill Bryan
Systeemdenken voor managers
Systeemdenken voor managers van Jaap Schaveling en Bill Bryan maakt systemisch denken toegankelijk voor leidinggevenden. Het biedt praktische methoden om complexiteit in organisaties in kaart te brengen en onderliggende patronen te herkennen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Slimmer met het systeem - 'Verrijkend bij het maken van een veranderdiagnose'
Milou Engelaer
Een recensent schrijft over een boek over systemisch werk: 'Als iemand die het belangrijk vindt meervoudig naar uitdagingen en vraagstukken in organisaties te kijken, voelt het bijna vanzelfsprekend om ook (onderdelen van) het systemisch perspectief aan mijn setje met 'brillen' toe te voegen.' De recensent waardeert vooral de praktische observatievragen die helpen met systemisch waarnemen.
Patronen - 'Een rijk bezit'
Nico Jong
In een recensie van het boek 'Patronen' wordt uitgelegd hoe we patronen kunnen herkennen: 'Patronen zijn schetsmatige ordeningen van de complexe realiteit. We zijn gewend geraakt om ieder vraagstuk apart te bekijken en zo snel mogelijk op te lossen. Op die manier zijn we vaak bezig met symptoombestrijding die niets oplost.'
Analyse van bedrijfsprocessen
Een belangrijke les uit Analyse van bedrijfsprocessen is dat effectieve procesverbetering begint bij het in kaart brengen van het gehele systeem. Door eerst te begrijpen hoe alle processen samenhangen, kun je gerichte interventies doen die niet leiden tot onbedoelde neveneffecten elders in het systeem.
De toekomst van systemisch denken
Naarmate onze wereld complexer wordt, groeit het belang van systemisch denken. We zien dan ook steeds meer ontwikkelingen en toepassingen van deze benadering in diverse vakgebieden.
Mirjam Coret
Chrétien Felser
Anneke Schreel
Michiel Grünwald
Weten hoe het werk werkt
In
Weten hoe het werk werkt laten de auteurs zien hoe systemisch denken een alternatief biedt voor conventioneel management. Ze beschrijven hoe je organisaties als systeem kunt begrijpen en veranderen, met focus op de onderlinge verbanden en interacties tussen verschillende elementen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
The Network Always Wins - Hoe overleven in een onzeker tijdperk
Nico Jong
In een bespreking van 'The Network Always Wins' wordt gewezen op het belang van netwerk- en systeemdenken in een VUCA-wereld (veranderlijk, onzeker, complex en ambigu): 'De zoektocht naar modellen om de perfecte toekomststrategie te bouwen, kan worden gestaakt. In complex-dynamische omgevingen waar alles met alles verbonden is, kan zo'n model namelijk alleen uit het hele systeem bestaan.'
Conclusie
Systemisch denken is geen luxe meer, maar een noodzakelijke vaardigheid in een wereld die wordt gekenmerkt door toenemende complexiteit en verwevenheid. Door te leren kijken naar het geheel, de onderlinge verbanden en de onderliggende patronen, kunnen we effectiever omgaan met de uitdagingen van deze tijd - zowel in organisaties als bij bredere maatschappelijke vraagstukken.
De kern van systemisch denken is misschien wel het besef dat alles met alles samenhangt en dat we door die verbanden te begrijpen nieuwe mogelijkheden ontdekken om positieve verandering te realiseren. Het stelt ons in staat om verder te kijken dan symptomen, dieper dan snelle oplossingen, en breder dan geïsoleerde problemen. Daarmee opent het een wereld aan nieuwe perspectieven en interventiemogelijkheden.
De bestsellers
-
€ 28,50
-
€ 28,95
-
€ 32,50
-
€ 37,90
-
€ 69,95
