trefwoord
Verantwoordelijkheden: de ruggengraat van succesvolle teams en organisaties
In elke organisatie vormen helder gedefinieerde verantwoordelijkheden de basis voor effectieve samenwerking. De afwezigheid ervan leidt tot onduidelijkheid, overlappende taken en frustraties. Wanneer rollen en verantwoordelijkheden duidelijk zijn afgebakend, weet iedereen precies wat er verwacht wordt, wie waarvoor aanspreekbaar is en hoe processen op elkaar aansluiten.
Modellen om verantwoordelijkheden effectief vast te leggen
Om verwarring te voorkomen en ervoor te zorgen dat taken goed verdeeld worden, zijn er verschillende methoden ontwikkeld die organisaties kunnen gebruiken.
Arno Schilders
RASCI-methode
In de 'RASCI-methode' beschrijft Arno Schilders een zeer effectieve aanpak voor het in kaart brengen van verantwoordelijkheden. RASCI staat voor Responsible, Accountable, Support, Consult en Inform - een model dat glashelder maakt wie waarvoor verantwoordelijk is binnen elk bedrijfsproces.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling zorgt niet alleen voor efficiëntie, maar draagt ook bij aan een positieve teamdynamiek. Wanneer mensen precies weten wat er van hen verwacht wordt, voelen ze zich zekerder in hun rol en kunnen ze gerichter bijdragen.
Werken zonder ruis ‘Eenvoudig en verdiepend’
Daan Scheffers
In het artikel 'Werken zonder ruis' wordt een eigen 3-richtingenmodel gepresenteerd dat verder gaat dan de welbekende RACI of RTBV (rollen, taken, bevoegdheden & verantwoordelijkheden). Het model brengt in kaart wat je rol is binnen een samenwerking door te kijken naar 'Zorg' (het te bereiken resultaat), 'Samenwerking' (betrokken stakeholders) en 'Legitimering' (je mandaat). Deze aanpak is van grote waarde voor professionals en leidinggevenden om effectiever samen te werken.
SPOTLIGHT: Arno Schilders
Arno Schilders is de grondlegger van de RASCI-methode en het bijbehorende model. Als bedrijfskundige, organisatieadviseur en trainer heeft hij met honderden nationale en internationale bedrijven samengewerkt. Zijn expertise ligt in het helpen van organisaties bij de omslag naar procesgericht samenwerken, waarbij duidelijke verantwoordelijkheden een sleutelrol spelen.
Meer over Arno Schilders
Diederick Janse
Marco Bogers
Getting teams done
Het boek 'Getting Teams Done' van Diederick Janse en Marco Bogers is een echte klassieker als het gaat om teamproductiviteit. De auteurs tonen aan dat het helder maken van verantwoordelijkheden essentieel is voor effectieve teams. Ze bieden praktische handvatten om teams beter te laten functioneren door rollen en verwachtingen duidelijk te definiëren.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Auteurs die schrijven over 'verantwoordelijkheden'
Verantwoordelijkheden in teamverband
Binnen teams is het cruciaal dat verantwoordelijkheden niet alleen worden toegewezen, maar ook door elk teamlid worden gedragen. Dit eigenaarschap vormt de basis voor zowel individuele als collectieve prestaties.
"Teams presteren optimaal wanneer elk lid exact weet waarvoor hij verantwoordelijk is, deze verantwoordelijkheid omarmt, en zich hierop laat aanspreken. Duidelijkheid creëert vrijheid om te excelleren binnen afgesproken kaders."
Uit: Getting teams done
Wie zorgt voor wat?
Martine Maes
Het artikel 'Wie zorgt voor wat?' gaat dieper in op eigenaarschap en verantwoordelijkheid in teams. Eigenaarschap wordt gedefinieerd als 'jezelf ergens over ontfermen en daarbij de volle verantwoordelijkheid nemen'. Het artikel werpt een belangrijke vraag op: hoe kunnen leidinggevenden eindverantwoordelijkheid voelen en toch volledige verantwoordelijkheid bij teamleden leggen - en dat in het volste vertrouwen? Dit raakt aan fundamentele vraagstukken over moderne organisatie-inrichting.
Stefano Mastrogiacomo
Alexander Osterwalder
High–Impact Tools for Teams
In 'High-Impact Tools for Teams' presenteren Alexander Osterwalder en Stefano Mastrogiacomo praktische instrumenten voor teamalignment. Een centraal onderdeel is hun 'Team Alignment Map' met als tweede pijler 'Gezamenlijke Toezeggingen', waarbij teamleden expliciet vastleggen wie waarvoor verantwoordelijk is. Deze visuele aanpak voorkomt onduidelijkheid en dubbel werk.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 8 werkdagen
Leiderschap en verantwoordelijkheden
De rol van leiders bij het vaststellen en bewaken van verantwoordelijkheden is onmiskenbaar. Effectieve leiders zorgen voor duidelijkheid en creëren een omgeving waarin mensen verantwoordelijkheid kunnen en willen nemen.
André Nijssen
Durven delegeren
In 'Durven delegeren' laat André Nijssen zien dat effectief delegeren onlosmakelijk verbonden is met het overdragen van verantwoordelijkheden. Hij benadrukt dat dit niet alleen betekent dat je taken overdraagt, maar ook het vertrouwen en de autonomie geeft om die taken uit te voeren. Een essentiële vaardigheid voor iedere leidinggevende die teams wil laten groeien.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Dienend leidinggeven - Herwerkte editie
Roeland Broeckaert
Het artikel 'Dienend leidinggeven' beschrijft hoe moderne leidinggevenden de juiste balans moeten vinden tussen sturing geven en autonomie bieden. Het ABC-raamwerk (Autonomie, Binding, Competentie) laat zien dat medewerkers drie elementaire behoeften hebben, waaronder autonomie: de ruimte om zelf te bepalen wat en hoe ze iets doen. De rol van de manager is deze autonomie te faciliteren door verantwoordelijkheden duidelijk te maken en belemmeringen weg te nemen.
Durven delegeren
Delegeren is niet simpelweg taken overdragen, maar een proces waarbij je bewust verantwoordelijkheden overhevelt. Dit vraagt van leiders dat zij: 1) Duidelijk communiceren wat er verwacht wordt, 2) Het juiste niveau van autonomie bieden, 3) Ondersteuning blijven geven zonder over te nemen, en 4) Erkenning geven wanneer verantwoordelijkheden goed worden gedragen.
Verantwoordelijkheden in projectmanagement
In projecten is de verdeling van verantwoordelijkheden misschien nog wel crucialer dan in reguliere werkprocessen. Door het tijdelijke karakter en de vaak cross-functionele samenstelling van projectteams, is duidelijkheid essentieel.
Guido Frohlichs
Projecten en projectportfolio in control
In 'Projecten en projectportfolio in control' benadrukt Guido Frohlichs dat het succes van projecten sterk afhangt van duidelijke taakverdelingen en verantwoordelijkheden. Hij geeft praktische handvatten voor projectmanagers, portfoliomanagers en controllers om hun specifieke rollen en verantwoordelijkheden helder te definiëren en af te bakenen.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Preview - De complete projectmanager
Roel Wessels
Het artikel 'Preview - De complete projectmanager' introduceert de 10%-confrontatieregel als hulpmiddel om duikbootgedrag te voorkomen. De regel stelt dat na ongeveer 10% van de doorlooptijd al een tussenresultaat aan stakeholders wordt getoond. Dit creëert direct overzicht, stimuleert proactief handelen en bevordert een samenwerkingssfeer waarin verantwoordelijkheden worden gedeeld en eerder besproken.
Projectmanagement op basis van ICB versie 4
Henny Portman
In 'Projectmanagement op basis van ICB versie 4' worden de verschillende competenties voor projectmanagers uiteengezet. Opmerkelijk is de aandacht voor verantwoordelijkheden binnen verschillende projectfasen: van voorbereiding en definitie tot uitvoering en afsluiting. Voor elke fase worden specifieke competenties en verantwoordelijkheden beschreven, inclusief hoe deze gemeten kunnen worden via prestatie-indicatoren.
Innovatieve organisatievormen en verantwoordelijkheden
Nieuwe organisatievormen zoals Holacracy veranderen de traditionele manier waarop verantwoordelijkheden worden toegewezen en gedragen. Deze systemen werken met rollen in plaats van functies en dynamisch evoluerende verantwoordelijkheden.
Brian Robertson
Holacracy - De nieuwe manier van werken in een snel veranderende wereld
In 'Holacracy - De nieuwe manier van werken in een snel veranderende wereld' legt Brian Robertson uit hoe verantwoordelijkheden in een holacratische organisatie worden gedefinieerd en toegewezen aan rollen in plaats van personen. Dit creëert een dynamisch systeem waarin verantwoordelijkheden expliciet worden gedefinieerd en regelmatig worden aangepast aan veranderende omstandigheden.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Organisaties die wél (samen)werken - Ketensturing in de publieke sector
Peter Geelen en Fleur Verhagen
Het artikel 'Organisaties die wél (samen)werken' beschrijft hoe organisaties ketensamenwerking kunnen inrichten waarbij verantwoordelijkheden over afdelingen heen worden georganiseerd. De traditionele hiërarchie wordt ondergeschikt gemaakt aan de keten die waarde creëert voor klanten. Dit vereist een andere organisatie-inrichting waarbij niet het organogram, maar de klantketens centraal staan bij het toewijzen van verantwoordelijkheden.
Accountability: verantwoordelijkheid nemen én afleggen
Naast het hebben van verantwoordelijkheden, is het cruciaal dat mensen ook verantwoording afleggen over hoe ze die verantwoordelijkheden invullen. Dit aspect wordt vaak aangeduid met de Engelse term 'accountability'.
Marco Scheele: ‘Accountable leiderschap is een jazzy manier van leven’
Peter Spijker
In het artikel 'Marco Scheele: Accountable leiderschap is een jazzy manier van leven' wordt accountability omschreven als een werkwijze om uit de dagelijkse ratrace te blijven en samen met collega's de grootst mogelijke bijdrage te leveren. Organisaties kunnen groeien langs vijf accountability-niveaus: van vrijblijvende aanwezigheid, via individuele en team-accountability, naar cross-team accountability en uiteindelijk een volledig accountable organisatie die optimaal bijdraagt aan alle stakeholders.
Ron Offerman
Boeien, binden & behouden
In 'Boeien, binden & behouden' betoogt Ron Offerman dat duidelijke verantwoordelijkheden essentieel zijn voor betere bedrijfsresultaten. Hij presenteert dit als een van de pijlers van succesvol mensgericht ondernemen. Door rollen en taken helder te definiëren, weten medewerkers waar ze aan toe zijn, wat bijdraagt aan hun betrokkenheid en prestaties.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Integriteit en ethiek in verantwoordelijkheden
Verantwoordelijkheid dragen gaat verder dan taken uitvoeren. Het omvat ook ethische aspecten: doen wat juist is, zelfs als niemand kijkt.
Het juiste doen als niemand kijkt - Lessen uit de ethiek voor integer leiderschap
Frank Peters
Het artikel 'Het juiste doen als niemand kijkt' benadrukt dat integriteit een baken voor leiderschap is geworden. Ieder besluit in een organisatie heeft een ethische component omdat er altijd belangen van stakeholders worden geraakt. Het artikel pleit voor een geïntegreerde benadering waarin ethiek en business onlosmakelijk verbonden zijn. Een integer leider handelt vanuit respect voor de omgeving, niet alleen gericht op reputatie of financiële resultaten.
Werken zonder ruis - In een omgangscultuur waarin iedereen tot z’n recht komt
Myra van Zwieten
In 'Werken zonder ruis' wordt beschreven hoe professionals altijd vanuit een bepaalde rol functioneren. Het 3-Richtingenmodel onderscheidt drie verantwoordelijkheden die elke professional heeft: Zorg, Samenwerking en Legitimering. Deze gemeenschappelijke taal maakt het bespreken van elkaars rollen laagdrempelig en sociaal veilig. De auteurs presenteren een heldere basisnorm voor een professionele omgangscultuur: 'Is je gedrag dienstbaar aan je rol?'
Conclusie: Duidelijke verantwoordelijkheden als fundament
De rode draad in alle besproken literatuur is dat duidelijke verantwoordelijkheden een fundamentele voorwaarde zijn voor effectief functionerende organisaties, teams en projecten. Of het nu gaat om traditionele hiërarchische structuren of moderne netwerkorganisaties, het expliciet maken wie waarvoor verantwoordelijk is, blijkt telkens weer essentieel.
Door gebruik te maken van de juiste modellen, zoals RASCI, 3-richtingenmodel of Team Alignment Maps, kunnen organisaties verantwoordelijkheden helder definiëren. Maar uiteindelijk draait het niet alleen om de verdeling op papier - het gaat erom dat mensen die verantwoordelijkheden ook daadwerkelijk nemen, dragen en er verantwoording over afleggen.
Leiders spelen hierbij een cruciale rol: zij moeten niet alleen verantwoordelijkheden toewijzen, maar ook een omgeving creëren waarin mensen eigenaarschap kunnen en willen nemen. Wanneer dit lukt, ontstaat een organisatie waarin mensen vanuit duidelijkheid en vertrouwen samenwerken aan gemeenschappelijke doelen.
De bestsellers
-
€ 80,61
-
€ 32,99
-
€ 38,25
-
€ 26,50
-
€ 34,95
