Compendium Personen- en familierecht

Voorwoord / V
Hoofdstuk 1

Inleiding / 1
1 Algemeen / 1
2 Inhoud van Boek 1: personen- en familierecht / 3
3 Literatuur over personen- en familierecht / 3

Hoofdstuk 2
De algemene bepalingen (titel 1) / 5
4 Het begrip persoon / 5
5 Begin en einde van de persoonlijkheid / 5
6 Bloed- en aanverwantschap / 6
6a Het Marckx-arrest; positieve verplichtingen / 7
6b Wanneer is er familie- en gezinsleven / 10

Hoofdstuk 3
De nationaliteit / 13
7 Inleiding / 13
8 Verkrijging, verlening, verlies en vaststelling van het
Nederlanderschap / 14
8a Vaststelling staatloosheid / 19
9 Nationaliteit en internationaal privaatrecht / 20

Hoofdstuk 4
De naam (titel 2) / 21
10 Functie van de naam / 21
11 Verkrijging en wijziging van de geslachtsnaam / 21
12 Bewijs van de geslachtsnaam / 26
13 Verkrijging en wijziging van voornamen / 26
14 Bescherming van de naam / 27
15 Naam van echtgenoten en geregistreerde partners / 27
16 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 28

Hoofdstuk 5
De woonplaats (titel 3) / 31
17 Inleiding / 31
18 De zelfstandige woonplaats / 31
19 De afhankelijke woonplaats / 32
20 De vrijwillig gekozen woonplaats / 33
21 De noodzakelijk gekozen woonplaats / 34

Hoofdstuk 6
De burgerlijke stand (titel 4) / 35
22 Inleiding / 35
23 De geboorteakte / 37
24 De overlijdensakte / 38
25 Latere vermeldingen; akten van inschrijving en inschrijving van buitenlandse akten / 39
26 Bewijskracht van de akten; openbaarheid van de registers / 41
26a Weigering een akte op te maken / 42
27 Aanvulling en wijziging van de registers / 43
27a Wijziging van het geslacht in de geboorteakte / 44
27b Gevolgen wijziging van het geslacht in de geboorteakte / 45

Hoofdstuk 7
Het huwelijk (titel 5) / 47
28 Inleiding / 47
28a Ongehuwd samenleven / 49
29 De absoluut inwendige huwelijksvereisten / 51
30 De relatief inwendige huwelijksvereisten / 54
31 De uitwendige huwelijksvereisten (formaliteiten) / 55
32 Stuiting van het huwelijk / 57
33 Voltrekking van het huwelijk / 59
34 Nietigverklaring van een huwelijk / 60
35 Gevolgen van de nietigverklaring / 63
36 Bewijs van het bestaan van het huwelijk / 64
37 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 64

Hoofdstuk 8
Het geregistreerd partnerschap (titel 5A) / 67
37a Inleiding / 67
37b Geregistreerd partnerschap en huwelijk: verschillen / 68
37c Vereisten voor het aangaan van een geregistreerd partnerschap, stuiting, voltrekking, nietigverklaring / 68
37d Wijzen waarop het geregistreerd partnerschap eindigt / 69
37e Beëindiging van het geregistreerd partnerschap met wederzijds goedvinden / 69
37f Ontbinding van het geregistreerd partnerschap / 71
37g Omzetting van een geregistreerd partnerschap in een huwelijk / 72
37h Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 72

Hoofdstuk 9
Het huwelijksvermogensrecht (titel 6-8) / 75
38 Inleiding; kort historisch overzicht / 75
A. Algemene regels met betrekking tot rechten en verplichtingen van echtgenoten (titel 6) / 77
39 Rechten en verplichtingen van echtgenoten / 77
40 De wederzijdse verplichting elkander het nodige te verschaffen / 78
41 De kosten der huishouding / 79
42 Draagplicht voor kosten der huishouding / 80
43 Draagplicht voor kosten die geen kosten der huishouding zijn / 82
44 Fourneerplicht / 82
45 Afwijking van de hoofdregel bij overeenkomst, wijziging op grond van veranderde omstandigheden en geschillen (leden 3, 4 en 5) / 83
46 Rechten en verplichtingen tussen echtgenoten die niet samenwonen / 85
47 Verruimde aansprakelijkheid voor huishoudelijke schulden (art. 1:85 BW) / 86
48 Bevrijding van aansprakelijkheid voor schulden ‘gewone gang van de huishouding’ (art. 1:86 BW) / 88
49 Vergoedingsrechten (art. 1:87 BW) / 88
50 Beschermende voorschriften (art. 1:88 en 1:89 BW) / 95
51 Art. 1:88 sub a BW; bescherming van het woonmilieu / 96
52 Art. 1:88 sub b BW; bescherming tegen vrijgevigheid / 97
53 Art. 1:88 sub c BW; bescherming tegen grote financiële risico’s / 98
54 Art. 1:88 sub d BW; overeenkomsten van goederenkrediet als bedoeld in art. 84 van Boek 7 / 102
55 Rechterlijke vervanging van de vereiste toestemming / 104
56 De sanctie; vernietigbaarheid (art. 1:89 BW) / 104
57 Bestuur (art. 1:90 BW) / 108
58 Bestuursopdracht (art. 1:91 BW) / 109
59 Derdenbescherming (art. 1:92 BW) / 110
60 Van tafel en bed gescheiden echtgenoten (art. 1:92a BW) / 111
B. De wettelijke (beperkte) gemeenschap van goederen (titel 7) / 111
61 De begrippen wettelijke gemeenschap van goederen en huwelijksgemeenschap / 111
62 Het karakter van de huwelijksgemeenschap / 112
63 Wat omvat de wettelijke beperkte gemeenschap van goederen? / 112
64 Erfrechtelijke verkrijgingen en giften / 116
65 Verknochte goederen / 119
66 Schulden: gemeenschapsschulden en privéschulden / 123
67 Schulden; aansprakelijkheid / 125
68 Schulden; verhaal, aanwijsrecht en overnemingsrecht / 126
69 Zaaksvervanging / 128
70 Vergoedingsrechten / 129
71 Vergoedingsrecht in verband met een eigen onderneming / 132
72 Bestuur over goederen der gemeenschap / 134
73 De bestuursregeling met betrekking tot beroeps- of bedrijfsgoederen / 136
74 De sanctie bij overschrijding van bestuursmacht / 136
75 Ontbinding van de gemeenschap (art. 1:99 BW) / 136
76 Gevolgen der ontbinding (art. 1:100-1:108 BW) / 138
77 Het bestuur over de ontbonden gemeenschap / 139
78 Scheiding en deling van de ontbonden huwelijksgemeenschap (art. 1:100 BW) / 140
79 Aansprakelijkheid (voor reeds bestaande schulden) na ontbinding van de huwelijksgemeenschap (art. 1:102 BW) / 144
80 De afstand der gemeenschap (art. 1:103-1:108 BW) / 145
81 De dubbele afstand (art. 1:108 BW) / 147
82 Opheffing van de gemeenschap van goederen (art. 1:109-1:111 en 1:113 BW) / 148
83 Enkele bijzondere vragen naar aanleiding van de ontbinding van de gemeenschap door echtscheiding; belangrijke activa en de rol van het echtscheidingsconvenant / 148
84 De rol van de goede trouw (redelijkheid en billijkheid) bij de verdeling / 151
C. Huwelijkse voorwaarden (titel 8) / 152
85 Karakter van huwelijkse voorwaarden / 152
86 De inwerkingtreding van huwelijkse voorwaarden / 154
87 Derdenbescherming / 154
88 Huwelijkse voorwaarden door handelingsonbekwamen (art. 1:117 lid 1 en 1:118 BW) / 154
89 Stelsels van huwelijksgoederenrecht / 155
90 Uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen / 156
91 Verrekenbedingen / 162
92 Algemene regels voor verrekenbedingen / 168
93 De periodieke verrekenbedingen / 174
94 Finale verrekenstelsels / 178
95 Bewijsvoorschriften (art. 1:131 BW en 61 e.v. Fw) / 179
D. Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 181
96 Inleidende opmerkingen / 181
97 IPR-bronnen en -regels tot aan de inwerkingtreding van
de HuwVo / 181
98 De Europese Verordening Huwelijksvermogensstelsels / 187

Hoofdstuk 10
Ontbinding van het huwelijk en scheiding van tafel en bed (titel 9 en 10) / 191
99 Inleiding / 191
100 Wijzen waarop het huwelijk eindigt / 192
101 Echtscheiding: algemene regels / 193
102 Echtscheiding op verzoek van een van de echtgenoten / 194
103 Echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek / 196
104 Gevolgen van echtscheiding / 196
104a Partneralimentatie; hoogte / 198
104b Partneralimentatie; duur / 202
104c Partneralimentatie; overige aspecten / 205
104d Andere vermogensrechtelijke gevolgen van de scheiding / 210
104e Gevolgen ten aanzien van de kinderen / 213
105 Scheiding van tafel en bed / 217
106 Gevolgen van scheiding van tafel en bed / 217
107 Einde van scheiding van tafel en bed: verzoening / 219
108 Ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed / 219
109 Procedure / 220
110 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 223

Hoofdstuk 11
Afstamming en adoptie (titel 11 en 12) / 225
111 Inleiding / 225
111a Recht om te weten van wie men afstamt; DNA-onderzoek / 228
111b Draagmoederschap / 229
112 Rechtsgevolgen van het al dan niet in familierechtelijke betrekking staan tot een ouder / 231
113 Kunstmatige donorbevruchting / 233
114 Tijdens huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren kinderen / 236
115 Ontkenning van het door huwelijk of geregistreerd partnerschap ontstane vader- of duomoederschap / 237
116 Rechtskarakter, vorm en gevolgen van erkenning / 242
117 Nietigheid van de erkenning / 243
117a Vervanging van de toestemming tot erkenning / 244
118 Vernietiging van de erkenning / 248
119 Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap / 249
120 Inroeping en betwisting van staat van een kind / 251
121 Adoptie; karakter; een- en tweepersoonsadoptie / 252
121a Algemene voorwaarden voor adoptie / 253
122 Bijzondere voorwaarden voor adoptie / 256
122a Gevolgen van adoptie; herroeping / 258
123 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 259

Hoofdstuk 12
Minderjarigen en het over hen uitgeoefende gezag (titel 13 en 14) / 261
124 Inleiding / 261
125 Handelingsonbekwaamheid van minderjarigen / 261
126 Handlichting / 263
127 Raad voor de kinderbescherming; gezagsregister / 264
128 Gezag; algemene uitgangspunten / 265
128a Belangenstrijd tussen ouder of voogd en kind; bijzondere curator / 266
129 Het gezag over de persoon van de minderjarige / 267
130 Gezamenlijke gezagsuitoefening door ouders / 269
131 Gezamenlijke gezagsuitoefening door een ouder en zijn partner / 274
131a Geschillen over gezamenlijke gezagsuitoefening / 278
132 Gezagsuitoefening door een ouder alleen / 281
133 Door de rechter opgedragen gezagsuitoefening door een ouder alleen / 282
134 Het bewind over het vermogen van het kind en zijn vertegenwoordiging / 283
135 Het vruchtgenot / 284
136 Beperking van het gezag; ondertoezichtstelling / 285
136a Taak van de gecertificeerde instelling; aanwijzingen en geschillen / 289
136b Uithuisplaatsing / 292
136c Uitoefening gezag door gecertificeerde instelling; beperking contact / 294
137 Beëindiging van het gezag / 295
137a Voorlopige voogdij / 298
138 Blokkaderecht van pleegouders / 298
139 Voogdij / 299
140 Gezamenlijke voogdij / 300
141 De rechtspersoon-voogd / 302
142 Ontslag / 302
143 Ondertoezichtstelling; beëindiging van de voogdij / 303
144 Uitoefening van de voogdij wat betreft het vermogen van de minderjarige, het voogdijbewind / 303
145 Rekening en verantwoording bij het einde van de voogdij / 308
146 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 309

Hoofdstuk 13
Omgang met en informatie over minderjarige kinderen (titel 15) / 313
147 Inleiding / 313
148 Omgang tussen ouder en het kind / 314
148a Omgang van anderen dan ouders en het kind / 316
148b Handhaving van omgangsregelingen / 318
149 Informatie en consultatie / 321
149a Wijziging van omgangs-, informatie- en consultatiebeslissingen / 322
149b Verzoeken van het kind zelf / 323

Hoofdstuk 14
Curatele (titel 16) / 325
150 Inleiding / 325
151 De ondercuratelestelling / 326
151a De curator en kwaliteitseisen voor curatoren / 328
152 Gevolgen van de curatele / 330
153 Einde van de curatele / 332
154 De niet onder curatele gestelde geestelijk gestoorde / 333
155 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 333

Hoofdstuk 15
Levensonderhoud (titel 17) / 335
156 Grondslagen en karakter van de verplichting tot levensonderhoud / 335
157 Gerechtigden en verplichten tot levensonderhoud / 336
158 Verplichting tot levensonderhoud op grond van bloed- en aanverwantschap / 337
159 Rangorde van gerechtigden en verplichten / 339
160 Inhoud en omvang van de verplichting tot levensonderhoud tussen bloed- en aanverwanten / 341
161 Vaststelling, wijziging en indexering van de verplichting tot levensonderhoud / 343
162 De verplichting jegens minderjarige en jonge meerderjarige kinderen / 348
162a Inning van alimentatie / 351
163 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 351

Hoofdstuk 16
Afwezigheid en vermissing (titel 18) / 353
164 Voorzieningen in geval van afwezigheid / 353
165 Personen wier bestaan onzeker is / 354
166 Vaststelling van vermissing / 354
167 Vaststellen van overlijden in bijzondere gevallen / 356

Hoofdstuk 17
Beschermingsbewind (titel 19) / 359
168 Inleiding; verhouding tot curatele en mentorschap / 359
169 De onderbewindstelling / 361
169a De bewindvoerder en kwaliteitseisen voor bewindvoerders / 363
170 Gevolgen van de onderbewindstelling / 364
171 Einde van het bewind / 367

Hoofdstuk 18
Mentorschap (titel 20) / 369
171a Inleiding; verhouding tot curatele en beschermingsbewind / 369
171b De instelling van het mentorschap / 370
171c De mentor en kwaliteitseisen voor mentoren / 372
171d Gevolgen van het mentorschap / 373
171e Einde van het mentorschap / 375

Hoofdstuk 19
Procesrecht in zaken van personen- en familierecht / 377
171f Inleiding / 377
171g Verzoekers, belanghebbenden en anderen / 377
171h Het verloop van de procedure / 379

Hoofdstuk 20
Erfrecht / 385
172 Algemeen / 385
173 Literatuur over erfrecht / 386
174 Voorwaarden voor erfopvolging / 386
Erfopvolging bij versterf
175 Wie zijn erfgenamen bij versterf? / 388
176 Erfopvolging uit eigen hoofde of bij plaatsvervulling / 388
177 Het parentele stelsel / 389
178 De erfdelen / 390
179 De wettelijke toedeling van de nalatenschap aan de langstlevende echtgenoot en de kinderen / 392
180 De wilsrechten van de kinderen en de uitoefening ervan / 396
181 Afwijking bij uiterste wilsbeschikking / 399
Erfopvolging bij testament
182 Uiterste wilsbeschikkingen / 400
183 Wie kunnen uiterste wilsbeschikkingen maken en wie kunnen daaruit voordeel genieten? / 403
184 Soorten van uiterste wilsbeschikkingen / 405
185 Vormvereisten / 410
186 Verklaring van erfrecht; het centraal testamentenregister; openbaar boedelregister / 411
Wettelijke rechten van dwingende aard
187 De legitieme portie / 413
188 Het geldend maken van de legitieme portie / 417
189 Inkorting / 418
190 Andere wettelijke rechten / 420
191 De rechtspositie van de erfgenaam / 424
192 Aanvaarding en verwerping van nalatenschappen / 425 Vereffening en verdeling
193 Vereffening / 428
194 Verdeling van de nalatenschap volgens titel 3.7 / 430
195 Aanvullende erfrechtelijke regels voor de verdeling / 432
196 Executele / 434
197 Testamentair bewind / 435
198 Internationaal privaatrechtelijke aspecten / 436

Artikelenregister / 439
Trefwoordenregister / 451