Ethica

De titel van de 'Ethica' suggereert de inhoud van een modern werk. De lezer verwacht dat de ethica ethische begrippen zaal ontleden zoals vrijheid, verplichting, geweten, moreel kwaad en dergelijke. Deze begrippen komen echter nauwelijks aan bod. Waarover gaat de Ethica dan wel?
Allereerst is het van belang na te gaan voor welk publiek dit werk bestemd was. Het valt op dat de colleges over ethiek helemaal niet bestemd zijn voor jonge mensen. Aan die categorie zijn lessen over ethiek volgens Aristoteles niet besteed. Jonge mensen leven volgens hun emoties, ze kunnen wel onderlegd zijn in een vak als wiskunde, maar missen de capaciteit om hun leven in te richten op ethisch verantwoorde wijze. De 'Ethica' heeft dan ook een andere doelgroep. Wil de Atheense Stadstaat bestaan onder een stelsel van goede wetten, dan is de voorwaarde dat de wetgevers een goede vorming genieten. De wetgevers zijn de burgers van Athene, die lid zijn van de volksvergadering: volwassen mannen met levenservaring alleen niet voldoende: men moet ook theoretisch inzicht hebben in de voorwaarden die de burgers een succesvol leven in de stadstaat garanderen. Zo komt het er bijvoorbeeld op aan de structuur van de ziel te kennen, te weten hoe men een voortreffelijk karakter verwerft en inzicht te hebben in de verschillende types van rechtvaardigheid. Pas wie deze theoretische achtergrond bezit is in staat wetten te maken die het geluk van de burgers kunnen bevorderen. De Ethica kan men dan ook beschouwen als een soort handleiding voor toekomstige wetgevers en politici.
Het geluk vormt het hoofdthema van de aristotelische ethiek. Na in het eerste boek een algemene schets en definitie te hebben gegeven van wat hij onder geluk verstaat, ontleedt Aristoteles in de overige negen boeken de elementen die naar traditioneel inzicht tot het geluk behoren. Zijn opvatting is dat het geluk niet uit een enkel element bestaat, maar daarentegen een veelheid aan wenselijke onderdelen bevat: het geluk is een complex gegeven. Het antwoord op de vraag waarin het geluk dan bestaat en welke onderdelen er noodzakelijk deel van uitmaken zoekt Aristoteles door de gangbare opvattingen over dit onderwerp te ontleden en filosofisch op waarde te schatten.