Handboek Caribisch bestuursprocesrecht

1 Inleiding 19
1.1 Korte geschiedenis van de landsverordeningen administratieve rechtspraak 19
1.2 Wetgevingsautonomie 24
1.3 De bedoeling van beide verordeninggevers bij het tot stand brengen van beide landsverordeningen 32
1.4 De inhoud van het boek 35
1.5 Gebruikte terminologie 36

2 De beschikking 39
2.1 Algemeen 39
2.2 Bestuursorganen 42
2.2.1 Overheidsorganen 42
2.2.2 Zelfstandige bestuursorganen 44
2.2.3 Particuliere instellingen en/of privépersonen 45
2.2.4 Uitgezonderde organen 47
2.2.4.1 Wetgevende organen 48
2.2.4.2 Rechtsprekende organen 49
2.2.4.3 Overige uitgezonderde organen 49
2.2.4.4 Niet uitgezonderde organen 50
2.3 Rechtshandeling 52
2.3.1 Algemeen 52
2.3.2 Rechtsgevolg 52
2.3.3 Scheppende daad van het bestuursorgaan 54
2.3.4 Het rechtsgevolg is beoogd 55
2.3.5 Het beoogde rechtsgevolg is definitief 56
2.3.6 Concretiserende beschikkingen 57
2.3.7 Informatieverstrekking 58
2.3.8 Rechtsoordeel 59
2.3.9 Bestuursdwang 60
2.3.10 De beslissing op bezwaar 61
2.4 Publiekrechtelijk/niet van burgerlijkrechtelijke aard 61
2.4.1 Algemeen 61
2.4.2 Beschikkingen ter voorbereiding van een rechtshandeling naar burgerlijk recht 64
2.4.3 De schadebeschikking 65
2.5 Niet van algemene strekking 68
2.5.1 Algemeen 68
2.5.2 Het persoons- of adressaatscriterium 68
2.5.3 Het zaakscriterium 69
2.5.4 Het samenhangcriterium 70
2.6 Schriftelijk en verder vormvrij 72
2.7 Uitzonderingen 74
2.7.1 Algemeen 74
2.7.2 Andere rechter bevoegd 75
2.7.3 Besluiten waarover de rechterlijke macht is gehoord 77
2.7.4 Beslissingen van strafrechtelijke aard 77
2.7.5 Besluiten houdende het kennen of kunnen van iemand die te dier zake is geëxamineerd of op enigerlei andere wijze is getoetst 78
2.7.6 Beschikkingen houdende intrekking of vaststelling van de inwerkingtreding van een algemeen verbindend voorschrift. Beschikkingen houdende goedkeuring van een in onderdeel a bedoelde beschikking 79
2.7.7 Beschikkingen die aan goedkeuring onderworpen zijn 79
2.7.8 Beschikkingen houdende schorsing of vernietiging van een besluit van een ander bestuursorgaan 79
2.7.9 Beschikkingen inzake de voorbereiding van een besluit, tenzij deze beschikking de belanghebbende los van het voor te bereiden besluit rechtstreeks in zijn belang treft 80
2.7.10 Beschikkingen inhoudende een technische beoordeling 80
2.7.11 Beschikkingen op grond van een in een wettelijk voorschrift voor het geval van buitengewone omstandigheden toegekende bevoegdheid of opgelegde verplichting in deze omstandigheden genomen 81
2.7.12 Beschikkingen op grond van een wettelijk voorschrift ter beveiliging van de militaire belangen van het Koninkrijk of diens bondgenoten genomen 81
2.7.13 Beschikkingen op grond van een wettelijk voorschrift inzake de militaire dienst genomen 81
2.7.14 Beschikkingen inzake de nummering van kandidaatlijsten, de geldigheid van lijstverbindingen, het verloop van de stemming, de stemopneming en de vaststelling van de uitslag bij verkiezingen van leden van vertegenwoordigende organen 81
2.7.15 Beschikkingen gegeven op grond van de Landsverordening beëindiging arbeidsovereenkomsten (PB 1972, nr. 111) 82

3 De belanghebbende en het procesbelang 83
3.1 Inleiding 83
3.2 Belanghebbendheid en toegang tot bestuursrechtelijke rechtsbescherming 84
3.2.1 Belanghebbenden 86
3.2.2 Aanvragers/geadresseerden 87
3.2.3 De OPERA-criteria 89
3.2.3.1 Objectief belang 89
3.2.3.2 Persoonlijk belang 89
3.2.3.3 Eigen belang 92
3.2.3.4 Rechtstreeks belang 94
3.2.3.5 Actueel belang 97
3.3 Bestuursorganen als belanghebbende 98
3.4 De private rechtspersoon als belanghebbende 99
3.5 Procesbelang 103
3.5.1 Algemeen 103
3.5.2 Een gunstiger positie 103
3.5.3 Verval van belang hangende de procedure 107
3.5.4 Proceskosten 108
3.5.5 Het niet indienen van een bezwaarschrift 109

4 Termijnen 111
4.1 Inleiding 111
4.2 Aanvang, duur en einde van de termijn bij het instellen van rechtsmiddelen tegen een reële beschikking 114
4.2.1 De termijn voor het instellen van een rechtsmiddel tegen een reële beschikking in Aruba 114
4.2.2 De termijn voor het instellen van een rechtsmiddel tegen een reële beschikking onder de Lar NA 116
4.3 Einde van de termijn op een zaterdag, zondag of feestdag 119
4.4 Verschoonbaarheid van de termijnoverschrijding 121
4.4.1 Inleiding 121
4.4.2 Gronden voor verschoonbaarheid 123
4.4.3 Rechtsmiddelenclausule 126
4.4.4 Zo snel als mogelijk 127
4.5 Prematuur beroep 129

5 Niet en niet tijdig beschikken 131
5.1 Inleiding 131
5.2 De weigering te beschikken 132
5.3 Niet tijdig beschikken 133
5.4 Inkleuring niet-tijdig beslissen 135
5.5 Wanneer is er sprake van niet-tijdig beslissen? 141
5.5.1 Algemeen 141
5.5.2 De bijzondere regeling bevat een wettelijke beslistermijn 143
5.5.3 De bijzondere regeling bevat geen beslistermijn 144
5.5.4 De termijn voor het instellen van een rechtsmiddel bij niet-tijdig beslissen 148
5.5.5 Bijzondere gronden van verschoonbaarheid van de termijnoverschrijding bij niet-tijdig beslissen 149

6 De bezwaarprocedure 151
6.1 Inleiding 151
6.2 Algemene opmerkingen 152
6.2.1 Administratief beroep of bezwaar? 152
6.2.2 Voortbestaan oude procedures 153
6.2.3 Karakter en functies van de bezwaarprocedure 155
6.3 Verplicht of facultatief bezwaar? 157
6.4 Inschakeling van een bezwaaradviescommissie 160
6.5 Het instellen van bezwaar en de voorbereiding van de beslissing daarop 162
6.5.1 Toegang tot de bezwaarprocedure 162
6.5.2 Indiening van het bezwaarschrift 163
6.5.3 Eisen waaraan het bezwaarschrift dient te voldoen 166
6.5.4 Herstel van verzuimen 169
6.5.5 De voorbereiding van de beschikking op bezwaar 171
6.6 De beslissing op het bezwaarschrift 179
6.6.1 Karakter van de beslissing: heroverweging 179
6.6.2 Beslissen op de grondslag van het bezwaar 180
6.6.3 Toetsing ex nunc 183
6.6.4 De beslissing in heroverweging en de inhoud daarvan 186
6.6.5 Bekendmaking van de beschikking op bezwaar 188

7 Het beroep: omvang, wijze van toetsing en bewijs 191
7.1 Inleiding 191
7.2 De beschikking als harde buitengrens van het geding 192
7.3 De gronden van het beroep 193
7.3.1 De ontwikkeling in het denken over de doelstelling van het bestuursprocesrecht 193
7.3.2 Gronden 203
7.3.3 Het verbod van ultra petita en reformatio in peius 206
7.4 Ambtshalve aanvulling van de rechtsgronden 207
7.5 Aanvulling van de feiten 208
7.6 Ambtshalve toetsing aan voorschriften van openbare orde 211
7.7 De brummenjurisprudentie 214
7.8 Rechterlijke toetsing van beslissingen genomen op een herhaalde aanvraag en verzoeken om terug te komen op eerdere beschikkingen 216
7.9 Toetsing 221
7.9.1 Rechtmatigheidstoetsing 221
7.9.2 Intensiteit van de toetsing 223
7.9.3 Ex tunc toetsing 224
7.10 Het moment van het aanvoeren van feiten en gronden 225
7.10.1 Het aanvoeren van feiten 225
7.10.2 Het aanvoeren van gronden, goede procesorde en grondentrechter 228
7.11 Het bewijsrecht 230
7.11.1 Geen wettelijke regeling 230
7.11.2 Regels in de bestuurlijke voorfase 231
7.11.3 Doorwerking in de rechterlijke fase 236
7.11.3.1 De ambtshalve genomen beschikking 236
7.11.3.2 De beschikking op aanvraag 237
7.11.4 De bewijsomvang 238
7.11.5 Bewijswaardering 239

8 Het instellen van beroep en de behandeling van het beroepschrift 243
8.1 Algemeen 243
8.2 Voorwerp van geschil 243
8.2.1 De beschikking als kernpunt van het geschil 243
8.2.2 Nieuwe beschikkingen hangende beroep 245
8.3 Absolute en relatieve competentie 248
8.4 Indiening van het beroepschrift 254
8.4.1 Indiening van het beroep geschiedt bij beroepschrift 254
8.4.2 Griffierecht 256
8.4.3 Herstel van verzuimen 257
8.5 Behandeling van het beroepschrift 259
8.6 De weigering stukken over te leggen 266
8.7 De derde-belanghebbende 269
8.8 Onderzoekshandelingen 270
8.9 Terinzagelegging 272
8.10 Behandeling ter zitting 274
8.10.1 Openbare behandeling 274
8.10.2 Achterwege laten zitting 275
8.10.3 Bepaling van het tijdstip van de zitting en oproeping 275
8.10.4 Wraking 276
8.10.5 De zitting 278
8.10.6 Getuigen 280
8.10.7 Sluiting van het onderzoek 282
8.11 Bijzondere wijzen van afdoen van het beroep 283
8.11.1 Vereenvoudigde behandeling 283
8.11.2 Rechtsmiddelen 286
8.11.3 Versnelde behandeling 287

9 De uitspraak en de remedies die de rechter daarin kan toepassen 289
9.1 Inleiding 289
9.2 Het doen van uitspraak 290
9.2.1 Schriftelijk of mondeling 290
9.2.2 Uitspraak in het openbaar 291
9.2.3 Verstrekking afschriften 291
9.2.4 De uitspraaktermijn 293
9.3 De uitspraak is een einduitsprak en bevat de motivering 293
9.3.1 Einduitspraak 293
9.3.2 Motivering 294
9.4 Beslissingen in de uitspraak 295
9.4.1 Dicta 295
9.4.2 Vernietiging 297
9.4.3 Verplichting na vernietiging een nieuwe beschikking te geven 298
9.5 Accessoire beslissingen, remedies die het gerecht kan toepassen 299
9.5.1 Het bewerkstelligen van finale geschillenbeslechting door middel van de uitspraak 300
9.5.2 Het passeren van gebreken 303
9.5.3 Het in stand laten van rechtsgevolgen 304
9.5.4 De bevoegdheid zelf in de zaak te voorzien 307
9.5.5 De bestuurlijke lus 310
9.5.6 Vernietiging met een opdracht 311
9.6 Andere accessoire beslissingen 314
9.6.1 Verwijzing naar de burgerlijke rechter 314
9.6.2 Schadevergoeding 314
9.6.3 Schadevergoeding bij overschrijding van de redelijke termijn 317
9.6.4 De beslissing dat een voorlopige voorziening op een later tijdstip zal vervallen 318
9.6.5 Oplegging van een dwangsom 319
9.6.6 De proceskostenveroordeling 320
9.6.6.1 Vergoeding van de in de beroepsfase gemaakte kosten 320
9.6.6.2 Kosten bezwaarprocedure 323
9.6.6.3 Toekenning van proceskostenvergoeding na intrekking van het beroep 324
9.6.7 Terugbetaling griffierecht 325

10 Het hoger beroep 327
10.1 Inleiding 327
10.2 De regeling van het hoger beroep 327
10.3 Nieuwe besluitvorming hangende hoger beroep 331
10.4 De procedure in hoger beroep: rechtsmacht 333
10.5 De termijn voor het instellen van hoger beroep 334
10.6 Het object van het hoger beroep 335
10.7 Omvang van het hoger beroep, bewijsfuik en grondentrechter 340
10.8 Procedure in hoger beroep, formele bepalingen 345
10.9 Partijen in hoger beroep 347
10.10 Procesbelang 348
10.11 De uitspraakmogelijkheden in hoger beroep 349
10.11.1 Bevestiging 350
10.11.2 Vernietiging en devolutief traject 350
10.11.3 Nadere afdoening door het Gerecht 352

11 Bijzondere procedures 355
11.1 Inleiding 355
11.2 De voorlopige voorziening 355
11.2.1 Algemeen 355
11.2.2 Connexiteit met de bodemprocedure 356
11.2.3 Behandeling van het verzoek 359
11.2.4 Criteria voor de beoordeling van het verzoek 362
11.2.4.1 Onevenredig nadeel 362
11.2.4.2 Belangenafweging 363
11.2.5 De beslissing op het verzoek 365
11.2.6 De bevoegdheid onmiddellijk uitspraak te doen in de hoofdzaak (kortsluiting) 367
11.2.7 De mogelijkheid van opheffing en wijziging van de getroffen voorlopige voorziening 368
11.2.8 De voorlopige voorziening in hoger beroep 369
11.3 De voorziening bij het geen gevolg geven aan de uitspraak 370
11.4 Herziening 375

12 De toegang tot de burgerlijke rechter 377
12.1 Algemeen 377
12.2 De bevoegdheid van de burgerlijke rechter 378
12.3 Ontvankelijkheid van de vordering 379
12.4 Formele rechtskracht 382
12.5 Formele rechtskracht van de zuivere schadebeschikking 385

Literatuurlijst 387
Jurisprudentieregister 395
Trefwoordenregister 415
Serielijst SNAAR 419