Inleiding 11
Mijn verhaal 15
Overnamekandidaat tegen wil en dank 15
Gedachtegoed en familiekapitaal 16
Persoonlijke ambitie ombuigen 16
Praktische overweging 17
Complex 17
Onmogelijk 18
Geen gemakkelijk verhaal 19
Iets meer uitleg 19
Tegenstrijdige signalen 19
Stoppen, dus het roer weer om 20
Stevige relatie 20
Nieuwe kansen 21
1 WAT ALS HET FOUT GAAT? 23
Verhalen over ruzie 27
Liefde en erkenning 28
Aandacht voor gevoelens 30
Geen fouten willen herhalen 32
Maak geen ruzie 33
Manieren om escalatie te voorkomen 33
Verhalen van opvolgers die ervoor kiezen om geen opvolger te zijn
‘Toen was ik een angry young man. Nu zou ik het anders doen’
Interview met Gerben Lievers, voormalig opvolger van Team Nijhuis digital marketing experts 36
‘Ik wilde meer balans in mijn leven en mijn eigen beslissingen nemen’
Interview met Mart van der Kooi, eigenaar van iCanFix en gestopt bij familiebedrijf Van der Kooi Sportscars 42
2 DE PAPLEPEL EN DE KEUKENTAFEL 47
De paplepel 49
De keukentafel 51
Waarde van historie 52
Locatie en roots 53
Verhalen van opvolgers over hoe familie en bedrijf zijn verweven
‘Ik werkte zeven dagen in de week samen met mijn vader’
Interview met Ingo ten Vregelaar van Ten Vregelaar, timmer- & bouwbedrijf 54
‘Als jongste bakkerszoon begon mijn overgrootvader in 1887 voor zichzelf’
Interview met Mario Koenderink van De Bloemenschuur 59
‘Mijn opa is in onze boerderij gestorven in dezelfde kamer als waarin hij is geboren’
Interview met Lisanne Benus van Kalkwijck Distillers 62
3 VOLG JE JE HART OF IS HET LOYALITEIT 67
Erin rollen 70
Verwachtingspatronen 71
Wat wil je en wat kun je? 72
Verhalen van opvolgers over loyaliteit
‘Kinderen die opgroeien in een ondernemersgezin zijn altijd emotioneel belast met het bedrijf’
Interview met Jogé Nijhof van transportbedrijf Nijhof-Wassink 74
‘Mijn vader heeft de visitekaartjes voor zijn functie als adviseur nooit gebruikt’
Interview met Elgar Veldhuis van Velda, vijverproducten 79
‘Toen mijn vader ziek werd kreeg ik ineens de regie’
Interview met Mark Niemeijer van J&J Techniek 84
4 UITVLIEGEN OF ONDER DE VLEUGELS BLIJVEN? 87
Prettige samenwerking 89
Geduld 90
Informeel leiderschap 90
Vertrouwen moet je krijgen 91
Proces van de overdrager 91
Doorbreek het taboe 93
Verhalen van opvolgers over samenwerken met je ouders
‘Mijn vader kent ons en de business goed, het is gewoon heel vertrouwd’
Interview met Dorrie Eilers van Neptunus Structures 94
‘Je móét geduld hebben als opvolger’
Interview met Bob van den Brink van Mees van den Brink, slangen & koppelingen 100
‘Nooit gedacht dat mijn vader het zo los zou kunnen laten’
Interview met Pauline Hilbrink van Expovorm international 104
‘Als het geen familiebedrijf was, had ik het niet in de crisis overgenomen’
Interview met Carel Horstman van Lulof, experts in gedrukte communicatie 108
5 COMMUNICATIE IS DE SLEUTEL TOT SUCCES 115
Een offer vragen 118
Heb een plan 118
De adviseur en de coach 119
Verhalen van opvolgers over hoe duidelijkheid tot succes leidt
‘Volgens mijn vader kon er maar één kapitein op het schip zijn’
Interview met Bob Bruijsten van Kuiphuis Kraanverhuur 122
‘Ik wilde er best komen werken, maar dan wel als medeeigenaar’
Interview met Heske Groenendaal van Metaglas Groep, innovatieve glas-metaalconstructies 127
‘Mijn vader is nooit boos omdat ik een verkeerd besluit neem’
Interview met Rowin du Gardijn du Gardijn verzekeringen, verzuim en hrm 131
‘Ook als hij niet ziek was geweest, had hij wel goed los kunnen laten. Zo was hij.’
Interview met Rian Haandrikman van Idos Interieurs 135
6 ONZICHTBARE KRACHTEN 139
Verschillende belangen 141
Niet meewerkende gezinsleden 142
Kiemkracht 143
Aanwezige afwezige 145
Herhalende patronen 146
Papa en mama zeggen 147
Werken met broers en zussen 147
Bewijsdrang 148
Verhalen van opvolgers over de familiedynamiek
‘Het familiebedrijf overnemen is een cadeautje, maar laat het geen verrassing zijn’
Interview met Elke Coolen van DeeDee Stazak Specialisten, die ze samen met haar zus Inge Louwers heeft overgenomen. 150
‘Bedrijfsopvolging is als leren fietsen; loslaten is essentieel’
Interview met Roy en Chiel Bolscher Van Bolscher, meer dan vlees 154
‘Word nooit een typisch zoontje van de baas’
Interview met Guus, Rutger en Alexander Plegt van Plegt Carrosserie Groep 158
Dankwoord 165
Over de auteur 167
Bronnen 169
