Moodmanagement is niets nieuws, schrijft u zelf. Waarom is dan juist nu een goed moment voor een boek over dit onderwerp?
De ontwikkelingen binnen de emotiemarkt zijn zo’n beetje mijn domein. Ik ben als psycholoog gepromoveerd op het fenomeen angst en heb onder andere boeken als De emotiemarkt geschreven. Moodmanagement, het beïnvloeden van de algehele sfeer, de stemming, is geen nieuwe ontwikkeling, maar wel een die steeds belangrijker wordt. De stemming waarin onze samenleving verkeert, leidt tot specifieke behoeften bij de consument. Het marktprofiel verandert en het is voor bedrijven en managers verstandig om daar op in te spelen.
Hoe zou u het begrip ‘mood’ omschrijven?
Mood is een energizer, een motivator. Het is iets besmettelijks en wordt door internet en andere moderne communicatiemethoden razendsnel verspreid. Of het nou om Pieter Lakeman gaat, of een hooligan die besluit naar een feest in Hoek van Holland te gaan, hun uitspraken en acties zijn in no time over het hele land verspreid. Iedereen is op de hoogte. Er heerst een pandemie van stemmingen in onze maatschappij, waarbij lethargie, wantrouwen en depressie op dit moment de boventoon voeren.
Worden wij als consumenten en werknemers steeds gevoeliger voor emoties, sferen en stemmingen?
De emotiemarkt maakt verschillende stadia door. De consument was aanvankelijk zeer ongetraind in het appèl dat op zijn emotie werd gedaan. We begonnen met het babystadium, waarin loungen, hangen en knuffelen de boventoon voerden. Toen kwam het kinderstadium, waarin de actie, de kicks en het spelen belangrijk werden. Na het sociale fase van de telecommunicatie, mobiele telefonie, en het puberstadium waarin opstandigheid en wantrouwen de overhand hadden, zitten we nu in een tussenfase op weg naar het volwassen stadium waarin zelfstandigheid, samenwerken en liefde belangrijk zullen zijn.
Wie zijn daarbij uw voorbeelden?
Voor mij is het werk van António Damásio enorm inspirerend. Deze neuroloog schrijft, kort gezegd, over de verbanden tussen gevoel en verstand. Fysieke sensaties vormen het begin van onze ervaringen. Daarna komt de emotie, waarmee we de gevoelens benoemen. Dan het gevoel wat je als een heel persoonlijk, bijna literaire vertaling van emoties kunt zien en de laatste fase van de experimentele economie is de mood, de stemming. De moderne consument is op zoek naar voorwerpen en vooral ervaringen, waarmee hij zijn zinnen kan verzetten. Als producent of aanbieder moet je dus bezighouden met de vraag hoe je die stemming kunt beïnvloeden. Hoe je dat kunt doen beschrijf ik in mijn boek.
Uit het boek stijgt een sombere visie op onze maatschappij de wereld op. Maakt u zich zorgen over de huidige toestand van de wereld?
Persoonlijk maak ik me grote zorgen over de toestand in de wereld. Heel erg. Maar ik heb ook hoop dat er iets gaat veranderen. Vooral bij jongeren zie ik dat de neiging om te delen groot is. Steeds meer artiesten bieden hun muziek gratis aan, mensen delen hun kostbare netwerk gratis met anderen en iedereen die dat wil kan zijn gedachten en meningen op internet met de hele wereld delen. Ook een initiatief als Bookcrossing, waarbij je een boek dat je hebt gelezen ergens achterlaat, en wie geïnteresseerd is mag het meenemen. Dat delen geeft een band.
En op welke manier kan moodmanagement dat beïnvloeden?
Iedereen is elke dag al met zijn eigen moodmanagement bezig. Ik vergelijk Twitteren graag met de kralen van de Arabier, de bijna meditatieve manier waarop je kralen door je vingers laat gaan, zoals een rozenkrans vroeger. Die functie heeft twitteren ook. Het is een manier om stoom van de ketel te halen en beter te kunnen focussen. Veel vrouwen gaan naar de kapper om een emotioneel statement te onderstrepen. Stemming kleurt de emoties, dat is bekend. De vraag is: welke professional is in staat om die stemmingen te beheersen? We weten natuurlijk al dat een bos bloemen op tafel tijdens een vergadering de sfeer verbetert en een kopje koffie troostend werkt en mild stemt. Daarom staat er een tekening van op de cover van mijn boek. Dat zijn geen onbelangrijke details, ze hebben een belangrijk aandeel in de besluiten die we nemen.
Maar wat kan het bedrijfsleven nu concreet met deze inzichten over moodmanagement?
Ik denk dat het het bedrijfsleven de komende tijd revolutionair gaat veranderen. Hiërarchische structuren maken plaats voor symmetrische organisaties met leiders die gelijkwaardig zijn aan hun medewerkers. Zij hebben weliswaar de visie en weten waar ze naar toe willen, maar ze realiseren zich dat ze daar het talent en de inzet van hun medewerkers voor nodig hebbeen. De nieuwe leider wordt luisteraar, in plaats van verteller. Er komt een open klimaat waarin ruimte is voor innovatie en communicatie. We krijgen lenige organisaties, zonder afdelingen die streng van elkaar afgescheiden zijn. Het verschil tussen lijn en staf verdwijnt. Als we uit de huidige transformatieperiode komen, zullen er grote veranderingen hebben plaatsgevonden. De tijd is er rijp voor en wat dat betreft zitten we nu in een heel interessante tijd.
U ziet 'platforming' als een belangrijke nieuwe trend. Wat is dat precies?
Het is niet meer genoeg om een virtueel platform te hebben, mensen willen elkaar ook echt ontmoeten. Hyves en Facebook hebben dat goed in de gaten, die organiseren tegenwoordig bijeenkomsten waar virtuele vrienden elkaar in levende lijve kunnen zien. En alleen een drankje is niet meer genoeg, je moet er een event van maken. Shell deed dat afgelopen zomer met een campagne waarin je gratis kon tanken als je als kabouter verkleed kwam. Er ontstonden lange files bij de pompstations, maar er heerste een sfeer van onbezorgde vrolijkheid. Dat is een belangrijke mood die ze bewust en onbewust koppelen aan dat benzinemerk. Dat vond ik sterk bedacht. Het popfestival Lowlands begrijpt dat ook heel goed. De organisatie heeft daar heel bewust een Karaoketent geprogrammeerd, zodat de stemming ontspannen en uitgelaten wordt. Behalve leuk is het ook een anti-vandalisme maatregel. Hoek-van-Hollandachtige taferelen zul je er niet snel aantreffen. Dat zijn goede voorbeelden van hoe je als ‘merk’ in staat bent de stemming te beïnvloeden.
Over Linda Huijsmans
Linda Huijsmans is freelance journalist.
