Een optimistische onheilsprofeet

De Econoshock, zoals hij de grote economische omwenteling heeft gedoopt, bestaat uit zes verschillende economische schokken: de ongunstige demografische ontwikkelingen, de verschuiving van het economisch zwaartepunt naar het oosten, de doorbraak van ICT, het einde van de fossiele brandstoffen, het falende financiële systeem en de bedreiging van de ecologie. Zes belangrijke ontwikkelingen die zich in de loop van enkele decennia zullen voltrekken. Niet precies tegelijkertijd, maar dat was 250 jaar geleden ook niet het geval, bij het begin van de industriële revolutie. Welgemoed zet Noels uiteen wat de gevolgen van deze schokken zijn voor ondernemingen, maatschappij, overheid, economie en de financiële wereld. Voor de samenvatting heeft hij precies één pagina nodig: het is een ruwe schets van een ‘nieuwe economische orde’, die nodig is om de Econoshock te kunnen doorstaan.

Wereldschokkend zijn de voorspellingen van Noels niet, maar daar ontleent het boek zijn kracht ook niet aan. Het is vooral de synthese die de aandacht trekt. Noels verwacht dat de zes schokken, hoewel zij zich niet tegelijkertijd voordoen, elkaar zullen versterken, maar ons ook zullen helpen. De ICT zal ervoor zorgen dat wij niet te veel aan levenskwaliteit hoeven inboeten en de bedreiging van de ecologie en het dreigend tekort aan fossiele brandstoffen zullen ons dwingen aan alternatieven te werken.

Ondanks zijn onheilszwangere visie is Noels optimistisch gestemd. Hij is van mening dat er een nieuw evenwicht in het verschiet ligt, waarin de excessen van de huidige tijd weggenomen zullen worden. Duurdere voedselprijzen zullen obesitas tegengaan en het kapitalisme zal een gedwongen afslankingskuur ondergaan en stabieler en nederiger worden. Verwoestend is de Econoshock daarom allerminst, schrijft Noels. ‘De Econoshock zal integendeel een meer gebalanceerde wereldeconomie creëren, voor een schoner en meer duurzame globalisering zorgen en een vorm van kapitalisme in het leven roepen die minder gericht is op het individu, en meer op de behoeften van de gemeenschap.’

Nee, hier is geen politicus aan het woord. Noels, die in Nederland nog geen grote bekendheid geniet, geldt als hoofdeconoom van de Brusselse zakenbank Petercam in België als een autoriteit. Zijn betoog wint aan kracht wanneer je bedenkt dat hij zich al jaren laat kennen als een van de grootste criticasters van het financiële beleid in de Verenigde Staten waar de financiële crisis is begonnen. Zijn visie op de mogelijke recessie is even helder als reëel. Het zal misschien een tijdje minder gaan, maar dat is normaal, zo heeft het verleden ons geleerd. De krampachtige pogingen van de Amerikaanse Fed om elke conjunctuurschommeling tegen te gaan, hebben in de ogen van Noels een soort airco-economie gecreëerd. Nooit te warm, nooit te koud, altijd voorspelbaar. De gevolg daarvan is dat iedereen nu de angst om het hart is geslagen en er een overdreven paniek op de markten heerst.

Misschien dat wij een stevige winter tegemoet gaan, maar voor je het beseft, dient de lente zich alweer aan, suggereert hij. Beleggers moeten vooral hun verstand blijven gebruiken en aan de lange termijn denken. Met een one-night-stand schiet je ook weinig op, in het algemeen gesproken dan. In zijn boek presenteert Noels een gedragscode voor de ‘goede huisvader’ (of –moeder) met tien regels voor beleggers, waarin hij vooral hamert op het gezond verstand: de hausse kun je niet kopen, de baisse kun je niet verkopen. Hoed jezelf dus voor domme beslissingen. Voor ondernemers heeft hij ook zo’n rijtje samengesteld dat besluit met een tip die wellicht het beste bij het boek past: er mag een storm woeden, het enige wat je zelf kunt doen is goed nadenken, je sterktes uitbuiten en je zwaktes erkennen. En, niet te vergeten, vooral nooit opgeven.