Slechts een enkel boek verdween via de enveloppe. Typisch Rijnlands: inhoudelijk prima, maar een onderbelichte marketing. Goede wijn behoeft immers geen krans, is vaak de achterliggende gedachte van een vakman. Een Amerikaan weet wel beter. Of weet de potentiële lezer helemaal niet waar 'Angelsaksen versus Rijnlanders' over zou kunnen gaan? De ondertitel biedt houvast: zoektocht naar overeenkomsten en verschillen in Europees en Amerikaanse denken.
Het thema dat de auteurs Jaap Jan Brouwer en Piet Moerman in dit boek aansnijden, is een thema dat iedereen (zou) moet aanspreken. In Europa worden we overspoeld met Amerikaans managementgebazel. Onze organisaties staan er letterlijk bol van. Wat natuurlijk ook nog kan: we, vooral Nederlanders, vinden het allemaal wel prima die overheersing van die Angelsaksen. Het voorwoord is geschreven door Herman Wijffels (ex-Rabobank, ex-SER, binnenkort Wereldbank), en hij benadrukt de actualiteit van het boek nog maar eens. Hij bepleit al jaren een sociaaleconomische visie in organisaties. Het belang van een organisatie is breder dan alleen die van de aandeelhouders, en hij vindt bovendien dat er een gigantische mismatch is tussen de wijze waarop wij vandaag de dag organisaties inrichten en de kwaliteit van de mensen die het onderwijs verlaten. In een organisatie worden ze strak in het pak genaaid met protocollen, regels en voorschriften (mechanisch), terwijl de 'kids' in het hedendaagse onderwijs juist geleerd wordt zelfstandig te werken en te denken (organisch). We moeten, aldus Wijffels, naar een omkering van dit ordeningsparadigma. Maar hoe dan? Dit boek geeft daar maar ten dele antwoord op, maar is daarentegen wel een perfecte aanzet. Het ontstaan van het boek ligt in een eerder boek van Jan Jaap Brouwer, namelijk 'Schaduwen in de woestijn' waarin hij een gedetailleerde analyse maakt van de strategie, het management en de organisatie van de Britse en Duitse legers. Hij komt tot de verrassende conclusie dat de Duitse legers een stuk slagvaardiger en efficiënter opereerden dan hun opponenten. Alleen door een overkill aan manschappen en materieel wisten de geallieerden te winnen. Het boek is een pleidooi om niet klakkeloos, zeker niet door de businessregimes, de modieuze Angelsaksische (Engelstalige) denkmodellen over te nemen, omdat het voor een groot gedeelte herkauwde principes zijn van ruim 100 jaar oude krijgstheorie. Het boek kent zeven hoofdstukken waarbij de achterliggende filosofieën tussen het Amerikaanse en het Europese denken grondig worden gefileerd: via (1) het economisch denken (welkom in 'fools' paradise'), (2) de wetenschap, (3) de relaties tussen organisaties, (4) de juridische wereld, (5) managementconcepten, (6) de mens in de organisatie inclusief de stijl van leidinggeven, tot ten slotte (7) omgaan met onzekerheden versus planning & control. Een gedegen stukje vakwerk, waarin je als lezer prima aan hand de hand wordt genomen en waarbij je een gevoel ontwikkelt voor de oplossingsrichting zoals Wijffels die bepleit: een omkering van het ordeningsparadigma. Kant en klare oplossingen biedt het boek niet, maar dat is maar goed ook: dat zou het maar Angelsaksisch maken. De lezer mag zelf nadenken en aan de hand van de concepten een Rijnlandse visie ontwikkelen op organiseren en op zijn (m/v) eigen organisatie. Een boek zonder obligate checklisten, en zo hoort het ook. Tot slot een oproep: laten we ons cultuurhistorisch erfgoed niet te snel, als zijnde ouderwets, op de schroothoop gooien ten faveure van een sluipende Amerikanisering die in de kern te ver afstaat van onze Europese tradities. De schrijvers vinden bovendien het Rijnlandse gedachtegoed veel dynamischer dan het rigide Amerikaanse gedachtegoed, dat bovendien ook nog eens op de korte termijn is gericht. Mijn onbescheiden Angelsaksische inbreng is: lees het boek, het is de moeite waard en vel uw eigen oordeel!
