De glazen kooi

Feitelijk is ‘De Glazen Kooi’ een serieuze waarschuwing voor de mens. Nicholas Carr toont hoe onze hang naar vooruitgang, gadgets en apps onze vaardigheden om zelf te handelen afstompt en hoe dit een negatief effect heeft op ons welbevinden en geluk. Een boek dat leuk en nuttig is om te lezen én waarvan je over 30 jaar kunt zeggen: Nicholas Carr had ons gewaarschuwd. De titel behoeft wellicht enige uitleg. De kooi is de geautomatiseerde wereld waarin we onszelf ‘opsluiten’. Het glas is een metafoor voor de beeldschermen van computers, laptops, smartphones en andere ‘slimme’ apparaten. Nicholas Carr is een journalist voor onder andere technologie magazine Wired. In deze context wordt hij voortdurend geprikkeld door de nieuwste ontwikkelingen op technologisch gebied die ons van alle gemakken proberen te voorzien. Als ervaringsdeskundige kan hij ons ook goed inzicht geven in de keerzijde van deze veranderingen en onze gemakzucht. Soms is hij iets pessimistisch, toch is het een realistisch en waardig tegengeluid voor de hosanna-geluiden over de ver-automatisering van onze samenleving. Het boek bevat negen hoofdstukken waarin diverse thema’s worden behandeld. Er is geen duidelijke structuur in het boek, wel een vrij natuurlijke opbouw van thema’s. Op enigszins chronologische wijze vertelt Carr over de ontwikkelingen vanaf het begin van de industriële revolutie tot heden. Direct in het eerste hoofdstuk wordt pijnlijk duidelijk gemaakt dat de ontwikkelingen die wij doorgaans als positief beschrijven een gevaar in zich bergen waar maar weinig mensen oog voor hebben. De problemen uit de fabrieken worden beschreven, maar ook de problemen waar we voor komen te staan als we daadwerkelijk zo ver gaan dat onze kinderen straks alleen nog maar naar schermen kijken en leren van een virtuele docent. In ieder hoofdstuk opent Carr onze ogen iets verder. Hij schetst op een vermakelijke manier hoe we nu al hinder ondervinden door computers. Zonder hen kunnen we de weg niet meer vinden, schrijven we met fouten, rekenen we slecht en onthouden we minder. Steeds meer dragen we over aan softwareontwikkelaars en onze capaciteiten nemen stukje bij beetje af. Dit levert mensen op die minder scherp zijn, minder nieuwsgierig en minder creatief. Het boek grijpt terug naar het verleden, geeft ons inzicht in het heden en heeft ook voor de toekomst veel doemscenario’s in petto. Het nodigt uit tot nadenken en tot verder lezen. In het boek staan dan ook voldoende verwijzingen naar andere literatuur. Hoewel het vooral slecht nieuws bevat, is ‘De glazen kooi’ een uiterst vermakelijk boek. Het biedt een waardevolle spiegel en opent onze ogen voor de negatieve kanten van wat we doorgaans als hip, goed en modern beschouwen. De manier waarop Carr de gevaren beschrijft is intrigerend en regelmatig met zelfspot. Hij put uit eigen onderzoek en hanteert bevindingen van collega’s. Het boek geeft geen pasklare oplossingen, maar toont een kant die maar weinig belicht wordt in tijden waar de hele wereldbevolking met smartphones rondloopt. Het boek laat kritiek horen die we normaliter direct wegwuiven omdat we er ook zoveel gemak, vrijheid en welvaart van ondervinden. Dit boek doet ons beseffen dat we door minder uit handen te geven, meer plezier kunnen ervaren. Een must read voor iedere computer gebruiker.