Inderdaad, Goed werk is een bundel, samengesteld door De Clercq. Die heeft naast een fascinatie voor werk, een passie voor talen. Ze ‘gelooft in de kracht van taal om mensen te verbinden en te verleiden tot verandering’. Haar bijdragen en introducties zijn mooie, persoonlijke en soms grappige stukjes die de verschillende bijdragen tot één boeiend geheel smeden. O ja, ‘duurzaam’ gaat niet over klimaatverandering en recycling, maar over langer willen én kunnen werken. Oók belangrijk!
Gezichtspunten
Goed werk telt 18 co-auteurs, veelal hoogleraren, maar ook een adviseur van de Belgische werkgeversvereniging VBO, een vakbondsman, een auteur/columnist uit Gen Z, een arts, een marketeer …. Een hele diverse groep die het vraagstuk ‘Wat is goed werk?’ vanuit veel verschillende gezichtspunten belicht. Dat maakt de bundel niet alleen boeiend, ook breed, gebalanceerd, … en Belgisch, want op één na komen alle auteurs uit België. Omdat het grootste deel van de bundel over algemene werk-gerelateerde zaken gaat, merk je dat in eerste instantie alleen aan het taalgebruik. Pas de laatste paar essays, die gaan over de effectiviteit van de Belgische overheidsprogramma’s, zijn iets minder toepasselijk, maar wel leerzaam, voor Nederlandse lezers.
Uitstelgedrag is comfortabel
Elk hoofdstuk heeft wel interessante observaties. Zo quote De Clercq uit een podcast van Oliver Burkeman (auteur van Four thousand weeks), waarin deze kort gezegd stelt dat productiviteit gezien wordt als ‘salvation’, iets wat ons leven op aarde zin geeft. Productiviteit heeft ons geloof in God vervangen, door hard te werken verdienen we onze plaats op aarde en later in de hemel. Burkeman zegt ook dat ons uitstelgedrag ons comfort geeft. Oh? Ja, zo kunnen we blijven hangen in ons ideaalbeeld van de toekomst, want stel dat we niet genoeg talent hebben, ons product van onvoldoende kwaliteit is, mensen het niks vinden… Die realiteit stellen we graag uit. Geef dus niet de schuld aan Big Tech en social media die al jouw aandacht opeisen, je bent zelf schuldig!
Wat is een goed leven?
In een ander essay wordt een stukje historisch perspectief gegeven: vroeger was vrijheid (en vrije tijd) de maatstaf van een goed leven. Later werd dat (veel) geld hebben en dus (veel) werken. In 1935 werd even een 35-urige werkweek ingevoerd, met behoud van loon. Maar de arbeiders wilden zélf meer werken, zodat ze meer verdienden en meer konden kopen (auto’s, tv’s, vakantiereisjes). Genoeg hebben kwam er niet van: ze (we) verlangden steeds naar meer en meer.
Ook interessant vond ik de stukjes over het gevaar van de groei-mindset, OKR, de nutteloosheid van time-managementcursussen zolang busyness ons status geeft, onze drijfveren, de balans tussen asynchroon en synchroon werken en waarom werken op kantoor niet beter is dan werken vanuit huis. Opvallend bij dat laatste onderwerp: we zijn méér tevreden over werken op kantoor als we zélf keuzes mogen maken over waar we werken, thuis of op kantoor. Zo belangrijk is vrijheid, of autonomie, dus voor ons.
Werk boetseren rond de medewerker
De conclusie van de meeste bijdragen is dat het werk meer ‘geboetseerd’ moet worden rond de individuele medewerker, met kleine zelfstandige teams, en veel uitdaging en autonomie voor de mensen. Dat werk nu soms ziekmakend is komt door … de boomer! Oh? Ja, de jaren na WO2 werden er heel veel kinderen geboren, waardoor er een overschot op de arbeidsmarkt kwam. Het werk werd toen niet toegesneden op individuen, want ‘voor jou 10 anderen’. Werk werd gestandaardiseerd, de organisatie sterk hiërarchisch ingericht. En dat werd natuurlijk geaccepteerd. Inmiddels hebben we een tekort op de arbeidsmarkt, en kun je eisen stellen. En Gen Z is niet zozeer moeilijk, maar beïnvloed door de tijdsgeest, die veel individualistischer is dan die van de 60-er jaren, die de boomers beïnvloedde.
Lang kunnen en willen werken
Lang kunnen en willen werken is een heel actueel en relevant onderwerp, door de vergrijzing en de krapte op de arbeidsmarkt, en zal dat ook in de toekomst blijven. Werken draagt bij aan onze identiteit, naast het zo belangrijke inkomen. Maar wat goed werk is, zal voor iedereen anders zijn. Voor werknemers én voor de verschillende co-auteurs, hun bijdragen staan soms qua visie haaks op elkaar. De schrijfstijl is ook per co-auteur verschillend, de een is wat formeler dan de ander. Ook verschilt de mate van onderbouwing per essay. De Clercq verwijst in haar eigen bijdragen en de introductie wel heel veel naar onderzoeken en boeken, de anderen doen dat minder, schrijven vanuit hun eigen ervaring.
Heel prettig is dat elke bijdrage een samenvatting in bullets heeft, zo ‘lees’ je het later nog eens na, of je begint er mee en selecteert zo de voor jou interessantste stukken.
Goed werk is een prima boek waar met name HR-professionals veel aan zullen hebben. Maar de werkenden ook: ben je een koala, zebra of gorilla? Dan is er werk aan de winkel om een bij te worden. Het boek legt uit hoe. Die tips schreef ik met uitroeptekens op want ik ben een gorilla …. qua zitgedrag. En jij?
Over Elly Stroo Cloeck
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
