De uiteenzetting van Naomi Klein is helder, goed onderbouwd en schokkend te noemen. Ze begint haar verhaal met de invoering van de ideeën van Milton Friedman in het Chili van Pinochet. Met de steun van de V.S. moest Chili, dat ternauwernood uit de handen van Allende gehouden was, een modelnatie worden op het gebied van vrije markteconomie. Binnen korte tijd nadat Friedmans ideeën in wetten werden vastgelegd ontstond een economische ramp en grote onrust onder de bevolking. Alleen de terreur van de Junta van Pinochet weerhield de bevolking ervan de veranderingen terug te draaien.
Vanaf ‘proeftuin’ Chili laat Naomi Klein een onafgebroken reeks economische rampen zien die zonder uitzondering direct zijn terug te voeren op de invoering van de doctrinedriepoot deregulering, privatisering en belastingverlaging. De gevallen zullen bekend zijn, alleen over de verbanden met de invoering van Friedmans doctrine (die later door het IMF is geïnstitutionaliseerd) is minder gepubliceerd.
Ik geef een deel van het rijtje: Chili, Argentinië en Brazilië (De Junta’s), Engeland en de V.S. (onder Thatcher en Reagan), Polen, China, Rusland (De oude communistische landen. Rusland kreeg geen hulp van IMF ook al werd aan alle voorwaarden voldaan. Nu is er ‘maffiakapitalisme’ in het land), Zuid Afrika na de apartheid, de crisis in Azië, de Tsunami (die onder meer is aangegrepen om de zwaargetroffen visserijbevolking voorgoed van het strand af te jagen), Orkaan Katrina (aangegrepen om het schoolsysteem in die regio te privatiseren), bent u er nog? En ten slotte de oorlog in Irak.
Het patroon is ongeveer als volgt: Er doet zich een grote ramp voor. Via de achterdeur wordt, terwijl de aandacht van het publiek elders is, een groot aantal wetten doorgedrukt dat onmiddellijk negatieve gevolgen heeft voor de (grote) onderlaag van de bevolking, maar goede gevolgen voor het ‘investeringsklimaat’. Denk aan het loslaten van prijssubsidies, minimumlonen en aan grote ontslagronden bij overheidsinstellingen, die vervolgens voor een appel en een ei aan buitenlandse investeerders worden verkocht. Resultaat zijn prijsstijgingen, inkomensteruggang en massale werkloosheid, alsmede megawinsten voor de investeerders die de uitgeklede staatsinstellingen weten te bemachtigen (denk bvb aan de olievoorraden in Irak) en vervolgens gaan exploiteren. In Irak leidde dit alles volgens Klein tot het massale verzet tegen de V.S.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
