Berthold Gunster legt in het boek Zoals verwacht loopt alles anders, een nieuwe visie op omdenken aan de hand van een matrix en een stappenplan uit hoe je dit omdenken zou kunnen aanpakken. Hij doet dit aan de hand van soms vermakelijke voorbeelden, die daardoor wel blijven hangen.
Problemen zijn er om op te lossen. Zeker wij mannen zijn in die stand geprogrammeerd. Maar is dat nu altijd wel de goede manier, beperk je het dan niet alleen tot symptoombestrijding? Omdenken is een andere manier om met problemen om te gaan. Berthold Gunster beschrijft in Zoals verwacht loopt alles anders, een nieuwe visie op omdenken wat problemen zijn, hoe je er mee om kunt gaan en wat een stappenplan voor omdenken is.
Problemen zijn het verschil tussen verwachtingen en feiten. Ik verwacht dat mijn kinderen zelf hun bord na het eten naar de keuken brengen. Dat doen ze niet: probleem. Vaak zijn verwachtingen onuitgesproken. Een mooie quote uit het boek is: ‘Problemen zijn niet de uitingsvorm van ons falen of onze mislukkingen: ze zijn de uitingsvorm van onze hartstochtelijke wens onze verlangens te realiseren’. En daar ben ik het geheel mee eens. Achter een verwachting zit namelijk een verlangen, in het hierboven genoemde voorbeeld kan dat bijvoorbeeld minder werk zijn, of na het eten lekker op de bank kunnen zitten met een kop koffie. Maar dit constaterende kun je ook stellen dat hoe meer we verlangen, hoe groter de problemen zullen zijn die we tegenkomen. Hoe meer we verlangen, hoe groter het verschil met de werkelijkheid. Het is goed om je dat te realiseren, dat geeft ook handvatten om het probleem op te lossen.
Om een probleem op te lossen heeft de schrijver een matrix opgesteld met op de assen verwachtingen en feiten. Er zijn 4 manieren om met een probleem om te gaan:
- Oplossen: veranderen van de feiten
- Loslaten: veranderen van de verwachtingen
- Waarnemen: niks doen, constateren dat je een probleem hebt
- Omdenken: zowel verwachtingen als feiten aanpassen.
Om vast te stellen wat de beste aanpak is, moet je zowel het probleem als de verwachtingen onderzoeken en scherp krijgen. Wie is de probleemhebber, wie is verantwoordelijk? Het nadeel bij het onderzoeken van verwachtingen is dat deze onzichtbaar en onuitgesproken zijn, en vaak een dieper verlangen weerspiegelen.
De schrijver werkt vervolgens alle 4 manieren uit om met een probleem om te gaan. De focus ligt in het boek vanzelfsprekend op omdenken. Om te kunnen omdenken reikt de schrijver twee hulpmiddelen aan: de wondervraag en de basishouding waarmee je in het leven staat (dat zou ‘ja’, dus positief moeten zijn). De wondervraag is: ‘Is het probleem de bedoeling?’ Aan de hand van leuke en tot de verbeelding sprekende voorbeelden wordt deze wondervraag toegelicht.
Tot slot werkt de schrijver nog een stappenplan uit hoe je met een probleem kunt omgaan:
1. Wat is het probleem?
2. Is het een écht probleem?
3. Heb ik invloed op het probleem?
4. Ga ik het doen? (dit zijn de vier manieren om met een probleem om te gaan, aangevuld met vastdenken).
Vastdenken is het verergeren van een probleem door je eigen acties. Denk bijvoorbeeld aan het opdracht geven aan jezelf om snel in slaap te vallen. Dat verergert het probleem en lukt dus zeker niet, het probleem wordt een ramp…
Zoals verwacht loopt alles anders is compact, makkelijk leesbaar en vermakelijk, maar geeft ook nieuwe inzichten. Deze heb ik gelijk al toe kunnen passen. Interessant vond ik bijvoorbeeld het gedeelte over probleemhebber. Nou is dat niet nieuw, maar kwam wel binnen bij mij. Leg het probleem waar het hoort. Het stappenplan voor omdenken is relatief simpel, en zal ik zeker gaan toepassen. Wat zou het de mensheid een stuk verder helpen als iedereen zo tegen problemen aankijkt en er mee omgaat!
Jan Hoogstra is zelfstandige, IT-consultant. Hij voert opdrachten uit op het gebied van beoordeling en advisering over IT-gerelateerde onderwerpen in de zorgbranche. Zo is hij programmamanager, projectmanager en adviseur op het gebied van bijvoorbeeld IT-strategie en pakketselecties.
Over Jan Hoogstra
Jan Hoogstra heeft meer dan 25 jaar ervaring als IT-adviseur en IT-auditor bij grote accountants- en adviesbureaus. Tijdens zijn loopbaan heeft hij veel opdrachten gedaan op het gebied van informatiebeveiliging en optimalisering van de inzet van IT. Jan is directeur bij CognoSense, dat gespecialiseerd is in de menselijke kant van IT.
