trefwoord
Hiërarchie in organisaties: noodzakelijk kwaad of achterhaald concept?
Hiërarchie is een fundamenteel organisatieprincipe waarbij mensen of groepen worden gerangschikt volgens status, autoriteit of macht. In vrijwel elke organisatie vind je hiërarchische structuren - of juist bewuste pogingen om hiervan af te stappen. Deze pagina biedt inzicht in verschillende perspectieven op hiërarchie, van traditionele modellen tot moderne alternatieven.
Waar komt hiërarchie in organisaties vandaan?
De traditionele hiërarchische structuur, vaak verbeeld als een 'hark' of piramide, is lang het dominante organisatiemodel geweest. Deze structuur biedt duidelijkheid over gezagsverhoudingen en verantwoordelijkheden. Maar is dit model nog wel effectief in een tijd van snelle veranderingen en behoefte aan innovatie en wendbaarheid?
Henry Mintzberg
Organisatiestructuren - met MyLab NL
In zijn klassieker 'Organisatiestructuren' analyseert Henry Mintzberg hoe gezagsverhoudingen en hiërarchische lagen de organisatiestructuur beïnvloeden. Dit fundamentele werk biedt essentiële inzichten in de verschillende configuraties die organisaties kunnen aannemen, waarbij hiërarchie een kerncomponent vormt.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
De vergelijking met primaten: hiërarchie zit in onze natuur
Verschillende auteurs trekken parallellen tussen menselijke organisatiestructuren en die van onze naaste verwanten in het dierenrijk. Deze biologische invalshoek biedt fascinerende inzichten in waarom hiërarchie zo'n hardnekkig fenomeen is.
Patrick van Veen
Help mijn baas is een aap! - Herziene editie
Patrick van Veen gebruikt in 'Help mijn baas is een aap!' zijn kennis als bioloog om verrassende parallellen te trekken tussen apengedrag en menselijk gedrag op kantoor. Hij laat zien hoe hiërarchische structuren in organisaties opvallende overeenkomsten vertonen met die van primaten en hoe dit ons gedrag beïnvloedt.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
SPOTLIGHT: Patrick van Veen
Als bioloog en gedragsdeskundige heeft Patrick van Veen een unieke kijk op hiërarchie in organisaties. Door zijn achtergrond in zowel de biologie als het bedrijfsleven weet hij wetenschappelijke inzichten over primatengedrag toegankelijk te vertalen naar de werkvloer. Zijn werk laat zien hoe diep hiërarchisch gedrag in onze natuur verankerd zit.
Meer over Patrick van Veen
Patrick van Veen
Dierbare collega's
In 'Dierbare collega's' verdiept Patrick van Veen zijn analyse van hiërarchische structuren bij mensen en apen. Hij onderzoekt hoe deze worden gevormd en in stand gehouden, en welke invloed dit heeft op de samenwerking tussen collega's. Een verhelderend boek voor wie wil begrijpen waarom we zo worstelen met hiërarchie.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Het militaire perspectief: hiërarchie in zijn meest pure vorm
Militaire organisaties worden vaak gezien als het toonbeeld van strenge hiërarchie. Toch vinden ook daar interessante ontwikkelingen plaats die laten zien dat zelfs in deze context aanpassingen mogelijk en nodig zijn.
Harry van den Brink
Leiderschap door de rangen heen
Harry van den Brink beschrijft in 'Leiderschap door de rangen heen' hoe hij brak met de hiërarchische manier van kijken die hij om zich heen zag. Van beveiliger bij Paleis Soestdijk tot luitenant-generaal en Commandant van de Koninklijke Marechaussee, zijn reis door de rangen biedt een uniek perspectief op effectief leiderschap.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Leiderschap door de rangen heen - Van paleiswacht tot commandant
Harry van den Brink
In dit artikel licht Harry van den Brink toe hoe hij ontdekte dat mensen geneigd zijn om van boven naar beneden te kijken en vanuit hiërarchie te denken. Hij pleit voor een andere benadering: 'Als je vanuit het werk kijkt, wordt het eenvoudiger om het hele plaatje te zien. Leiderschap gaat over samenwerken en samenwerken gaat over mensen.'
SPOTLIGHT: Harry van den Brink
Harry van den Brink heeft een unieke positie in het debat over hiërarchie. Als eerste persoon die binnen de Koninklijke Marechaussee van de laagste tot de hoogste rang is opgeklommen, heeft hij hiërarchie vanuit alle perspectieven ervaren. Zijn mensgerichte visie op leiderschap stelt het werk centraal, niet de organisatiestructuur.
Meer over Harry van den Brink
Hiërarchie als belemmering voor eerlijke communicatie
Een belangrijk nadeel van hiërarchische structuren is de belemmering die ze kunnen vormen voor open en eerlijke communicatie. Mensen voelen zich vaak niet vrij om hun mening te uiten tegenover hogergeplaatsten.
Jan Hille Noordhof
Waarom zeggen we niet wat we vinden?
In 'Waarom zeggen we niet wat we vinden?' analyseert Jan Hille Noordhof hoe hiërarchische structuren invloed hebben op openheid en eerlijke communicatie. Het boek biedt inzicht in waarom mensen vaak zwijgen terwijl ze eigenlijk zouden moeten spreken, en hoe organisaties dit kunnen doorbreken.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Gytha Heins
Waarom zegt niemand er wat van?!
Gytha Heins bespreekt in 'Waarom zegt niemand er wat van?!' hoe hiërarchische verhoudingen het uitspreken van problemen of zorgen kunnen belemmeren. Het boek biedt praktische handvatten om binnen bestaande hiërarchische structuren toch een cultuur van open communicatie te creëren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Edgar Schein
Bescheiden vragen
Edgar Schein laat in 'Bescheiden vragen' zien hoe status en hiërarchie effectieve communicatie kunnen belemmeren. Hij introduceert een benadering van 'nederig vragen stellen' die hiërarchische barrières kan doorbreken en tot betere samenwerking leidt.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Edgar Schein is een van de grondleggers van de organisatiepsychologie. Zijn werk over organisatiecultuur heeft ons denken over hiërarchie fundamenteel veranderd. Schein was een van de eersten die begreep hoe diep hiërarchische waarden in organisatieculturen verankerd kunnen zijn en hoe ze menselijk gedrag beïnvloeden.
Moderne alternatieven voor traditionele hiërarchie
Als reactie op de beperkingen van hiërarchische structuren zijn diverse alternatieve organisatiemodellen ontwikkeld. Deze modellen proberen de voordelen van duidelijke structuur te behouden, terwijl ze meer ruimte bieden voor autonomie, creativiteit en snelle aanpassing.
Frederic Laloux
Reinventing Organizations
Frederic Laloux's 'Reinventing Organizations' bespreekt uitvoerig hoe traditionele hiërarchie innovatie belemmert. Hij beschrijft 'cyane organisaties' die functioneren zonder conventionele hiërarchische structuren, maar vanuit zelfmanagement en organische vormen van samenwerking.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 8 werkdagen
Martijn Aslander
Erwin Witteveen
Easycratie
In het baanbrekende 'Easycratie' bekritiseren Martijn Aslander en Erwin Witteveen traditionele hiërarchische structuren als belemmerend voor innovatie. Deze klassieker laat zien hoe 'easycratische' principes dwars door hiërarchieën heen kunnen werken en organisaties wendbaarder maken.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Hoezo hiërarchie? - De toekomst van werken is horizontaal
Simon van Esch
Het artikel 'Hoezo hiërarchie?' stelt dat de coronacrisis heeft laten zien hoe achterhaald traditionele organisatiestructuren zijn. De auteurs beschrijven een verschuiving naar horizontaal werken, waarin autonomie en gedeelde verantwoordelijkheid centraal staan in plaats van hiërarchische controle.
Thom Verheggen
Ontmanagen voor managers
Thom Verheggen stelt in zijn klassieker 'Ontmanagen voor managers' traditionele hiërarchische verhoudingen ter discussie. Hij biedt alternatieven die uitgaan van gelijkwaardigheid en zelforganisatie, zonder de rol van leiderschap te ontkennen.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Versnellen!
John Kotter erkent in 'Versnellen!' de waarde van hiërarchie voor efficiëntie, maar toont aan hoe dit model tekortschiet bij strategische versnelling. De les: organisaties hebben zowel hiërarchie nodig voor stabiliteit als een parallel netwerksysteem voor innovatie en snelle aanpassing.
Hiërarchie en zelfsturing: een valse tegenstelling?
Veel organisaties experimenteren met zelfsturende teams als alternatief voor hiërarchische aansturing. Maar is het werkelijk een kwestie van 'óf-óf', of kunnen hiërarchie en zelfsturing elkaar aanvullen?
David Marquet
Gooi het roer om!
David Marquet beschrijft in 'Gooi het roer om!' hoe hij als commandant van een onderzeeër hiërarchische verhoudingen herdefinieerde zonder de structuur volledig af te schaffen. Door 'intent-based leadership' creëerde hij meer eigenaarschap op alle niveaus binnen een traditioneel hiërarchische omgeving.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Terug aan de top - Een veranderaanpak voor organisaties in problemen
Theo van Iperen
In 'Terug aan de top' wordt besproken hoe organisaties in problemen vaak vertrouwen op directief, top-down ingrijpen. Een betere aanpak vraagt om holistische leiderschap dat balanceert tussen mensgerichte en taakgerichte aandacht, en medewerkers actief betrekt bij het herstelproces.
Astrid Vermeer
Ben Wenting
Vormen van zelfsturing
In 'Vormen van zelfsturing' vergelijken Astrid Vermeer en Ben Wenting hiërarchische structuren met zelfsturende organisatievormen. Ze laten zien dat deze modellen niet tegengesteld hoeven te zijn, maar in verschillende vormen kunnen samengaan voor optimale effectiviteit.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Culturele verschillen in hiërarchie
Niet alle culturen gaan op dezelfde manier om met hiërarchie. De mate waarin mensen gezag accepteren en machtsverschillen normaal vinden, verschilt sterk tussen landen en regio's. Dit heeft grote invloed op internationale samenwerking.
Erin Meyer
The Culture Map - NL Editie
Erin Meyer presenteert in 'The Culture Map - NL Editie' een schaal die egalitaire en hiërarchische culturen vergelijkt. Ze laat zien hoe cultuurverschillen in hiërarchie en gezag internationale samenwerking kunnen bemoeilijken, en biedt strategieën om deze verschillen te overbruggen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Gerd De Smyter
Belg in de boardroom
In 'Belg in de boardroom' toont Gerd De Smyter het contrast tussen de meer hiërarchisch ingestelde Belgische organisatiecultuur en de informelere, minder hiërarchische Nederlandse werkstijl. Een praktisch inzicht voor iedereen die grensoverschrijdend werkt.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
De schaduwzijde van hiërarchie: macht en misbruik
Waar hiërarchie bestaat, bestaat ook het risico op machtsmisbruik. Verschillende auteurs bespreken hoe hiërarchische structuren kunnen bijdragen aan ongewenst gedrag en hoe dit kan worden tegengegaan.
Fleur Kloosterman
Ga je mij kapot maken?
Fleur Kloosterman beschrijft in 'Ga je mij kapot maken?' hoe sterk hiërarchische meester-gezelrelaties in het ziekenhuis een voedingsbodem kunnen vormen voor machtsmisbruik. Het boek biedt een alarmerend inzicht in hoe hiërarchie problematisch gedrag in stand kan houden.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Michel Knapen
Linda van der Ham
De tien geboden voor de advocaat-stagiair
In 'De tien geboden voor de advocaat-stagiair' wijden Linda van der Ham en Michel Knapen een heel hoofdstuk aan het omgaan met hiërarchische verhoudingen, een van de zes hoofdthema's in het boek. Een praktische gids voor jonge professionals in een sterk hiërarchische omgeving.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 6 werkdagen
Patrick van Veen
Help! Het is hier een beestenbende
Patrick van Veen identificeert in 'Help! Het is hier een beestenbende' sterk hiërarchische teams als een risicofactor voor storend en grensoverschrijdend gedrag. Hij biedt inzicht in hoe machtsongelijkheid kan leiden tot onveilige werksituaties.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Hiërarchie en innovatie: een moeizame relatie
Veel innovatie-experts wijzen op de spanning tussen hiërarchische controle en het creatieve denken dat nodig is voor echte vernieuwing. Deze sectie belicht die spanning en mogelijke oplossingen.
Cedric Muchall
Lennard Toma
Bedrijf Bamischijf
In 'Bedrijf Bamischijf' bekritiseren Cedric Muchall en Lennard Toma traditionele hiërarchische structuren en pleiten voor plattere, meer gelijkwaardige organisatievormen. Ze beschrijven hoe ze bij hun bedrijf Keytoe werken zonder hiërarchische lagen, met positieve resultaten voor innovatie.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Lode Uytterschaut
F*cking start-ups
Lode Uytterschaut beschrijft in 'F*cking start-ups' hoe grote bedrijven vaak lijden onder te veel hiërarchische lagen die innovatie belemmeren. Het contrast tussen wendbare startups en logge corporates wordt scherp neergezet, met duidelijke lessen voor beide werelden.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
"De traditionele managementhiërarchie was een uitvinding van het industriële tijdperk. Het werd ontworpen om menselijke inspanningen te coördineren en kapitaal te concentreren. In de afgelopen eeuw heeft het wonderen verricht voor de economische vooruitgang. Maar in een wereld waar aanpassingsvermogen steeds belangrijker wordt dan efficiëntie, wordt hiërarchie steeds meer een belemmering."
Uit: The Future of Management
De toekomst van hiërarchie in organisaties
Hoe ontwikkelt het denken over hiërarchie zich verder? Verschillende toekomstdenkers schetsen een beeld van organiseren zonder traditionele hiërarchische structuren, maar met nieuwe vormen van coördinatie en leiderschap.
Farid Tabarki
Het einde van het midden
Farid Tabarki beschrijft in 'Het einde van het midden' hoe hiërarchische structuren plaatsmaken voor horizontale netwerken. De afname van hiërarchie is volgens hem een kernelement van de 'vloeibare samenleving' waarin we steeds meer leven en werken.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Watze Hepkema
Van wie is de gebarsten wc-tegel?
In 'Van wie is de gebarsten wc-tegel?' laat Watze Hepkema zien hoe hiërarchische structuren met meerdere managementlagen het eigenaarschap van vakmensen hebben beperkt. Hij pleit voor een terugkeer naar vakmanschap en eigenaarschap op alle niveaus.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Ben Kuiken - De mythe van de organisatie
Ben Kuiken
Ben Kuiken stelt in 'De mythe van de organisatie' dat het idee van organisaties met duidelijke grenzen een constructie is die samenwerking belemmert. Mensen die zeggen dat ze 'van' de gemeente of 'van' een andere organisatie zijn, laten hiërarchische grenzen in stand die effectieve probleemoplossing in de weg staan.
Peter van Lonkhuyzen: ‘Informeel leiderschap is de meest pure vorm van leiderschap’
Paul Groothengel
In dit artikel over informeel leiderschap wordt gesteld dat waar formeel leiderschap aan invloed inboet door plattere structuren, informeel leiderschap belangrijker wordt. 'Informeel leiderschap is de meest pure vorm van leiderschap', omdat mensen alleen meegaan als ze zelf willen, niet vanwege een machtspositie.
Conclusie: balans vinden in een veranderende wereld
Het debat over hiërarchie in organisaties blijft zich ontwikkelen. Waar traditionele hiërarchische structuren steeds meer onder druk komen te staan, zoeken organisaties naar nieuwe modellen die duidelijkheid en stabiliteit combineren met flexibiliteit en autonomie. Het lijkt erop dat niet zozeer het volledig afschaffen van hiërarchie het doel is, maar het vinden van een gezonde balans waarin structuur en vrijheid elkaar versterken in plaats van tegenwerken.
De meest succesvolle organisaties zijn wellicht die waar hiërarchie dienend is aan het werk en de mensen, in plaats van andersom. Zoals Harry van den Brink het treffend verwoordt: leiderschap gaat over samenwerken, en samenwerken gaat over mensen - niet over structuren of posities.
De bestsellers
-
€ 28,50
-
€ 17,50
-
€ 24,99
-
€ 55,50
-
€ 24,42
