Inleiding Nederlands sociaal recht

Inhoudsopgave
Afkortingen 13

1 Het begrip sociaal recht 17
1.1 Het sociaal recht als juridisch vakgebied 17
1.2 Geschiedenis 18
1.3 Ongelijkheidscompensatie 22
1.4 Flexibilisering 23
1.5 Internationalisering 25
1.6 Grondrechten 26
1.7 Rechtsbronnen 27

I INDIVIDUEEL ARBEIDSRECHT 33
2 De arbeidsverhouding 35
2.1 Overzicht 35
2.2 Arbeidsovereenkomst 35
2.3 Opdracht en aanneming van werk 39
2.4 Ambtelijke status 44
2.5 Flexibele arbeidsrelaties 45
2.6 Enkele bijzondere arbeidsovereenkomsten 52
2.7 Gemengde overeenkomsten 54

3 De totstandkoming van de arbeidsovereenkomst 57
3.1 Partijen 57
3.2 Arbeidsbemiddeling 59
3.3 Sollicitatiefase 61
3.4 Discriminatie bij aanstelling 64
3.5 Vorm van de arbeidsovereenkomst 70
3.6 Bijzondere bedingen 71

4 De rechtsbronnen 77
4.1 Overzicht 77
4.2 Onderlinge verhouding van rechtsbronnen 77
4.3 Contractsvrijheid 79
4.4 Vormen van dwingend recht 80
4.5 De collectieve arbeidsovereenkomst 82
4.6 De ondernemingsovereenkomst 83
4.7 Andere rechtsbronnen 83
4.8 Handhaving 84

5 De plichten van de werknemer 87
5.1 Overzicht 87
5.2 Arbeid verrichten 87
5.3 Volgen van aanwijzingen 88
5.4 Geheimhoudingsplicht en klokkenluiders 89
5.5 Concurrentieverbod 90
5.6 Verbod van nevenarbeid 93
5.7 Voorkomen van schade 94
5.8 Goed werknemerschap 95
5.9 Sancties werkgever 95

6 De plichten van de werkgever 99
6.1 Overzicht 99
6.2 Loonbetaling 99
6.3 Tewerkstelling 100
6.4 Gelijke behandeling 101
6.5 Veilige werkomstandigheden 103
6.6 Grondrechten werknemer 108
6.7 Goed werkgeverschap 109
6.8 Sancties werknemer 109

7 Onderbreking van de arbeid 113
7.1 Verhindering werknemer 113
7.2 Ziekte 113
7.3 Zwangerschap, bevalling en adoptie 115
7.4 Ouderschap 116
7.5 De combinatie van werk en privé 116
7.6 Kort verlof 117
7.7 Vakantie 117
7.8 Roostervrije dagen 118
7.9 Bedrijfsrisico 119

8 Het arbeidsomstandighedenrecht 123
8.1 Overzicht 123
8.2 Arbeidsomstandigheden 123
8.3 Arbeidstijden 124
8.4 Arbeid en zorg 126
8.5 Deskundige bijstand 127
8.6 Medezeggenschap over arbeidsomstandigheden 128
8.7 Arbeidsinspectie 128

9 Wijziging van de arbeidsverhouding 131
9.1 Overzicht 131
9.2 Wijzigingsbeding 132
9.3 Goed werkgever- en werknemerschap 134
9.4 Taakwijziging 136
9.5 Overplaatsing 137
9.6 Bevordering en degradatie 137
9.7 Werkaanpassing gehandicapten 138
9.8 Overgang van onderneming 139
9.9 Overstappen binnen een groepsonderneming 143

10 Het ontslagrecht: de opzegging en de ontbinding 145
10.1 Overzicht ontslagrecht 145
10.2 Opzegging 146
10.3 Opzeggronden 146
10.4 Instemming en toestemming 148
10.5 Procedure bij preventieve toets bij opzegging 149
10.6 Ontbinding door de kantonrechter 151
10.7 Opzegverboden 154
10.8 Opzegtermijn 156
10.9 Proeftijd 158
10.10 Dringende reden 159
10.11 Collectief ontslag 164
10.12 Opzegging door de werknemer 165
10.13 Sancties 166
10.14 Vernietiging van de opzegging 166
10.15 Herstel van de arbeidsovereenkomst 168
10.16 Transitievergoeding 169
10.17 Overige vergoedingen bij ontslag 172
10.18 Procesrecht 175
10.19 Hoger beroep 176
10.20 Ontbinding wegens tekortkoming 177

11 Einde van rechtswege en beëindiging met wederzijds goedvinden 179
11.1 Overzicht 179
11.2 Einde van rechtswege 179
11.3 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 179
11.4 Ontbindende voorwaarde 183
11.5 Overlijden werknemer 185
11.6 Beëindiging met wederzijds goedvinden 185

II COLLECTIEF ARBEIDSRECHT 189
12 Organisatie en vertegenwoordiging 191
12.1 Vrijheid van vakvereniging 191
12.2 Organisaties van werkgevers en werknemers 193
12.3 Overlegeconomie 194
12.4 Vertegenwoordiging in organen 195
12.5 Ondernemingsniveau 196
12.6 Bedrijfstakniveau 196
12.7 Regionaal niveau 197
12.8 Nationaal niveau 197
12.9 Europees niveau 198
12.10 Internationale organen 199

13 De collectieve arbeidsovereenkomst 201
13.1 Cao-overleg 201
13.2 Bedrijfstak- en ondernemings-cao 204
13.3 Regeling van de cao 204
13.4 Individuele gebondenheid aan de cao 205
13.5 De ongebonden werknemer 207
13.6 De bepalingen van de cao 209
13.7 Afwijking van de cao 211
13.8 Algemeenverbindendverklaring 213
13.9 Nawerking van cao-bepalingen 216
13.10 Decentralisatie naar de onderneming 218
13.11 Sociaal plan 219
13.12 Handhaving van de cao 219
13.13 Uitleg van de cao 221

14 Het stakingsrecht 223
14.1 Geschiedenis van het stakingsrecht 223
14.2 Grondrecht op collectieve actie 224
14.3 Grenzen aan recht op collectieve actie 225
14.4 Rechten van derden 228
14.5 Stakingen gericht tegen anderen 228
14.6 Bijzondere vormen van collectieve actie 230
14.7 Schorsing of wanprestatie 232
14.8 Recht op loon stakers en werkwilligen 233
14.9 Uitsluiting 234
14.10 Bemiddeling en geschilbeslechting 234

15 Het medezeggenschapsrecht 237
15.1 Plaats van de ondernemingsraad 237
15.2 Instelling van de ondernemingsraad 238
15.3 Het adviesrecht 241
15.4 Het instemmingsrecht 243
15.5 Het informatierecht 245
15.6 Het beroepsrecht en andere geschillenregelingen 245
15.7 Overige taken en bevoegdheden 249
15.8 De personeelsvertegenwoordiging 250
15.9 Medezeggenschap bij arbeidsomstandigheden 250
15.10 De structuurregeling 251
15.11 Verhouding met vakbonden 253
15.12 Het enquêterecht 254
15.13 Fusiegedragsregels 255
15.14 De Europese ondernemingsraad 257
15.15 Medezeggenschap bij de Europese vennootschap 258

III SOCIALEZEKERHEIDSRECHT 259
16 Het stelsel van sociale zekerheid 261
16.1 Geschiedenis 261
16.2 Sociale verzekeringen en sociale voorzieningen 266
16.3 Werknemers- en volksverzekeringen 268
16.4 Publiek- en privaatrecht 271
16.5 Financiering 272
16.6 Uitvoering 275
16.7 Toezicht 276
16.8 Handhaving 276
16.9 Rechtsbescherming 280
16.10 Internationale aspecten 281

17 Het werkloosheidsrecht 283
17.1 Toepasselijke regelingen 283
17.2 Werkloosheidsbegrip 284
17.3 Referte-eisen 285
17.4 Uitsluitings- en eindigingsgronden 286
17.5 Duur en hoogte van de uitkering 287
17.6 Verplichtingen 289
17.7 Verwijtbare werkloosheid 289
17.8 Passende arbeid 291
17.9 Sancties 293
17.10 Betaling van de uitkering 294
17.11 Re-integratiemaatregelen 295

18 Het arbeidsongeschiktheidsrecht 297
18.1 Toepasselijke regelingen 297
18.2 Loonbetaling bij ziekte 298
18.3 Vangnetvoorziening 300
18.4 Zwangerschap en bevalling 302
18.5 Arbeidsongeschiktheidsbegrip WIA 303
18.6 Uitkering bij volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid 305
18.7 Uitkering bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid 306
18.8 Aanvullende uitkeringen werknemer 308
18.9 Re-integratiemaatregelen 308

19 De overige sociale verzekeringen 311
19.1 Zorgverzekering 311
19.2 Bijzondere ziektekosten 312
19.3 Ouderdomspensioen 313
19.4 Nabestaandenuitkering 315
19.5 ‘Aanvullend’ pensioen 316

20 De sociale voorzieningen 319
20.1 Overzicht 319
20.2 Drie cruciale begrippen 319
20.3 Algemene bijstand 321
20.4 Bijzondere bijstand 324
20.5 Oudere werklozen en gewezen zelfstandigen 324
20.6 Jonggehandicapten 326
20.7 Toeslagen 326
20.8 Toeslagen van de Belastingdienst 327
20.9 Kinderbijslag 327
20.10 Inschakeling werkzoekenden 330
20.11 Beschutte arbeid 330
20.12 Gehandicapten 331

Jurisprudentieregister 335
Artikelenregister 343
Trefwoordenregister 349