Ik ben oké. Jij bent een sukkel

Centraal in het boek staat het spiegelen, onderdeel van het om-denken. Wat is dat? De eerste fase in het spiegelproces is afstemmen. Dat is een beetje in het tempo en in de sfeer raken van de ander. Dat is vrij intuïtief, en er is geen recept voor. Als de ander heel stil is, word jij ook wat stiller. Vervolgens kun je spiegelen op: gedrag, emoties, identiteit en intenties.

Spiegelen moet snel, je kunt mensen niet eerst observeren en dan spiegelen. Dus in eerste instantie neigt spiegelen naar een oppervlakkige imitatie. Door accuraat te spiegelen sijpelen identiteit, emoties en intenties er doorheen. Spiegelen van gedrag is het middel, contact krijgen met iemands binnenwereld is het doel. Spiegelen lijkt een mooie manier om anderen te beïnvloeden, maar uiteindelijk blijkt dat we vooral onszelf beïnvloeden en gaat het daar natuurlijk ook om. Alles waar we ons aan anderen ergeren, zijn in feite reflecties van onze eigen binnenwereld.

De volgorde van de hoofdstukken is dan ook: Ik ben OK, jij bent een sukkel, dan: ik ben OK, jij bent OK, daarna ik ben OK, jij bent een goudmijn. Wijzelf blijken de sukkel te zijn waar we last van hebben. NLP (neurolinguistisch programmeren) kent het begrip 'rapport maken' en daarmee wordt ongeveer hetzelfde bedoeld. Je spiegelt en matcht bewegingen, ademhaling etc maar ook door op een dieper niveau je aan te passen aan de waarden of overtuigingen van een ander. Je doet dit ook door mensen daarna beter te overtuigen van iets. Goede verkopers doen dit bijvoorbeeld.

Het lijkt dan een truc, maar mensen voelen het wel degelijk als het niet echt is. Bij Gunster gaat het om meebewegen (maar niet inhoudelijk!) Zo hoef je niet de schuld op te nemen voor iets wat je niet hebt gedaan. Een soort jiujitsu. Voorbeeld van dat laatste: Baas: 'Besef je niet hoe belangrijk die klant voor ons is?' Jij: 'Blijkbaar niet, wat een ellende. Het is onze grootste klant.' In dit voorbeeld beweeg je mee en je zegt niet dat de baas gelijk heeft. Maar de baas heeft wel een beetje gelijk: je hebt het belang van de klant niet voldoende beseft. Emoties spiegelen is leuker en minder moeilijk.

Als iemand je werkkamer binnenkomt met de zin: 'waar is die @#^&* nietmachine gebleven?' kun je zeggen: ik begrijp dat je boos bent (benoemen) - en dat leren veel trainers ons - maar je creëert dan afstand. Beter is te antwoorden: 'Naast het @#$%^&*kopieerapparaat.' Dat is nog eens spiegelen! Taal die de ander verstaat. Spiegelen van identiteit is wel lastiger. Misschien dit het beste samen te vatten als wezenlijke interesse in de ander en meegaan in zijn of haar verhaal. Niet contrasteren: ik ben het daar niet mee eens. Ik ben namelijk van mening dat…….

Identiteit spiegelen betekent je eigen overtuigingen loslaten We verplaatsen ons in de wereld van de ander, verrijken onszelf met nieuwe inzichten en ervaringen. Er bestaat geen garanties op succes, maar baat het niet dan schaadt het niet. Het gaat er niet om een ander te besturen, maar om een ander niet te besturen. De ander accepteren, ongeacht de uitkomst, is de kern van het spiegelen.

Een mooi voorbeeld vind ik Astrid de Jong die als nachtzuster (een programma van omroep Max) elke inbeller accepteert zoals hij of zij is. Ze neemt je volledig serieus en heeft – schijnbaar - alle tijd voor je, terwijl ze ervoor zorgt dat je tijd beperkt is. Ook patronen in relaties kun je veranderen, meestal door het gedrag van de ander extra te spiegelen (vuile sokken laten slingeren?alles laten slingeren), als je het patroon tenminste als last ervaart.

Framing is een vorm van patronen veranderen. Een voorbeeld uit het boek is het volgende. Mondale, tegenkandidaat van Reagan in 1984, framede Reagan als 'te oud'. Reagan reageerde als volgt: 'ik ga uit politieke overwegingen geen misbruik maken van het feit dat Walter Mondale zo jong en onervaren is' Pats! Gereframed. Een aanrader dus voor ieder die nog wat communicatietechnieken kan gebruiken. Maar ook gewoon leuk om te lezen.