Direct in het begin van Ketensamenwerking is al volstrekt duidelijk aan welke kant de auteurs staan: ze zijn pro-ketensamenwerking. Een statement als ‘weg met het verticale denken, leven het horizontale denken’, zegt alles. De trend van het moment is: ketens. Eén van de samenstellers van het boek, Teun Hardjono (Berenschot), legt zijn mening op ketens in het afsluitende hoofdstuk nog eens helder uit: ‘We zijn aan het einde van the era of the dinasaurs gekomen’.
Hardjono ziet het einde van de grote conglomeraten. De apps van Apple vindt hij een mooie metafoor. Apple biedt het platform, maar allerlei kleine bedrijfjes leveren de producten. En zo zal het in de toekomst vrijwel alleen nog maar gaan, is zijn vaste overtuiging. ‘Organisatieprincipes van de twintigste eeuw hebben hun houdbaarheidsdatum gehad’, betoogt hij. En ook: ‘schaalvergroting leidt tot lijden; centralisatie van macht leidt tot lethargie aan de basis.’
Collega-auteur Robert van Brakel wijst er op zijn beurt op dat bedrijven 25 tot 40 procent effectiever kunnen zijn als ze in ketens samenwerken. Brandpunt in die samenwerking is het ketenoverleg met een ketenregisseur die boven de partijen staat. Ook mensen als Marco Pastors (gemeenteraad Rotterdam) en trendwatcher Adjiedj Bakas vertellen in ‘Ketensamenwerking’ hoe zij aankijken tegen het belang van ketendenken en soms over de oudheid ervan. ‘De Akropolis werd in elkaar gezet op Sicilië en vervolgens in delen verscheept naar Athene’.
En zo doen in totaal achttien auteurs een duit in het zakje. Het is een kracht en een zwakte. Het thema wordt zo vanuit allerlei disciplines belicht en dit levert een mooie dwarsdoorsnede op. Tegelijkertijd wordt daarmee duidelijk dat er geen toverformule bestaat voor ketendenken. In elk (vak)gebied zijn andere problemen en andere oplossingen. Er staan wel modellen in het boek, maar het lijkt een illusie dat die overal op van toepassing zijn.
Inzicht is dan ook één van de belangrijkste elementen in het boek. Wie het leest, moet vooral inzicht krijgen in hoe ketens kunnen werken. Ander kernwoord is: lef. Wie in ketens wil werken, ontkomt er niet aan om lef te tonen. Lef hebben de samenstellers in ieder geval zelf wel getoond. Er is niet op kosten bespaard bij het maken van het boek. Zowel fotografie, vormgeving als papiergebruik zijn hoogwaardig van kwaliteit. Het is bovendien in eigen beheer uitgegeven. Misschien wel een boodschap aan de uitgeverijen: toon eens lef en maak zo’n boek. Al dan niet in een ketensamenwerking.
Over Ronald Buitenhuis
Ronald Buitenhuis is freelance journalist.
