Tal van ondernemers profiteerden ervan, zoals Philips’ naamgenoot Gerard Heineken. Beiden zouden bedrijven stichten die ook nog nu een voorbeeld zijn van Hollandse ondernemerslust.
In Op de schouders van kleine en grote reuzen - vrij naar Newton - beschrijft voormalig crisismanager Ruud Bouwman tal van Hollandse ondernemers uit de laatste vier eeuwen. Hij doet dit met een enthousiasme dat je zin geeft in het ondernemen, en af en toe doet lachen om de schurkenstreken van onze koopmannen.
Bovenstaand voorbeeld laat echter ook ziet dat het onbegonnen werk is om alle ondernemers te noemen. Philips krijgt een uitgebreid hoofdstuk. Heineken komt niet aan bod. (De biografie van Annejet van Zijl over hem is een aanrader). Ook betekent de bonte parade aan ondernemers dat Bouwman er maar zelden aan toekomt om echt te laten zien wat een onderneming doet tikken.
De Verenigde Oost-Indische Compagnie krijgt terecht wel veel aandacht, maar ook daar blijft het slechts beperkt tot een Hollands gezichtspunt. Om echt te snappen hoe de Aziatische handel in de 17de en 18de eeuw liep, kun je bijvoorbeeld beter 1493 van Charles Mann te lezen. Bovendien denk ik dat je er in deze tijd niet meer mee wegkomt om de slavernij slechts als voetnoot te beschrijven, zoals Bouwman doet. Juist de driehoek Afrikaanse Slavenkusten - Suikerplantages - Nederland zorgde bijvoorbeeld voor de businesscase van de WIC.
Bouwman blijft dus hangen in leuke verhaaltjes over ondernemers in de eerste hoofdstukken. Soms gooit hij er een managementterm doorheen, om te laten zien dat de problematiek van toen eigenlijk weinig afwijkt van die van nu. Hoe dichter we bij de tijd van nu komen, hoe meer Bouwman weet te vertellen.
Zelf werd ik bijvoorbeeld enthousiast van zijn beschrijving van scheepsbouwer Verolme, en hoe hij door de Staat in RSV wordt gerommeld. Hier ben ik vervolgens verder in gedoken, en bleek ik op de nog bestaande Verolmewerf in Angra dos Reis (Brazilië) te zijn geweest. Een boek dus vol kleine leuke verhalen, al mis je soms het grote verhaal op de achtergrond.
Over Rick Lindeman
Rick Lindeman is Master Facilitator en Veranderaar. Daarnaast is hij Auteur van het Natuurcanvas.
Hij is de oprichter van het Faciliteer Atelier. Dit verzorgt strategische workshops voor klanten zo breed als de Indonesische overheid en de Nederlandse Gamedeveloper community.
