Is geschiedenis saai? Niet als het leuk gebracht wordt. De titel van het boek Op de schouders van grote en kleine reuzen, Nederlandse ondernemers tegen de achtergrond van vier eeuwen vaderlandse geschiedenis klinkt in elk geval interessant.
Ruud Bouwman gaat in vogelvlucht door de Nederlandse ondernemersgeschiedenis en beschrijft daarin de opkomst (en soms de ondergang) van bekende Nederlandse bedrijven zoals VOC, Philips en Booking.com
In 360 pagina’s wordt in hoofdlijnen de vaderlandse geschiedenis qua economie en bekende ondernemingen beschreven. Ruud Bouwman verhaalt op een vermakelijke wijze en start in de Gouden 17e Eeuw. In 4 delen wordt door met zevenmijlslaarzen door de historie heen gestapt, waarbij de volgende delen opgenomen zijn in het boek:
1. De Gouden 17de eeuw
2. Van 1672 tot 1813, de neergang
3. Langzaam herstel in de negentiende eeuw
4. De twintigste eeuw. Dit laatste deel gaat ook in op de vraag op de toekomst ook weer haar reuzen kent. Een soort samenvatting van de historie die wordt geprojecteerd op de toekomst.
In de inleiding van het deel over de Gouden 17de eeuw wordt een heldere beschrijving gegeven van de situatie op dat moment. En ook hoe door financiële innovaties de ondernemingen zoals wij deze nu kennen (de naamloze vennootschap) tot stand is gekomen. Bekendste onderneming uit die tijd is natuurlijk de VOC, de Vereenigde Oost-Indische Compagnie. Dit was de glorietijd van Nederland, waarin zij een centrale rol vervulden in de wereldwijde handel (en ook veel in oorlog verkeerden). Grote zeeslagen werden uitgevochten, die grote invloed hadden op de winstgevendheid van ondernemingen. Dit was ook de tijd van Rembrandt van Rijn, Nederlands grootste schilder. Hij verkocht zijn schilderijen en die van zijn leerlingen en had daarmee een bloeiende kunsthandel.
Aan deze wereldwijde heerschappij kwam een eind, hetgeen ook gelijk een mindere periode voor de Nederlandse economie inluidde. In dit deel wordt de ondergang van de VOC beschreven, zo wordt heel duidelijk hoe vergankelijk een onderneming eigenlijk is. Het was niet alleen kommer en kwel, grote ondernemingen zijn in die tijd gestart, zoals Douwe Egberts, Wessanen en de Leeuwarder Courant.
Een nieuwe periode van bloei start in de negentiende eeuw, met name door de opkomst van de industrialisering. In deze periode zijn veel grote, nu nog bekende bedrijven gestart zoals Unilever (Jurgens en Van den Bergh) en Koninklijke Shell Groep. Dit was ook de tijd van de opkomst van de Twentse textielindustrie en grootwinkelbedrijven zoals Albert Heijn en Vroom & Dreesmann.
De twintigste eeuw beschrijft de periode tot op heden, waarbij de ondergang van bedrijven als Vroom & Dreesmann, maar ook de ondergang van een complete bedrijfstak, de textielindustrie wordt beschreven. Zo zie je hoe makkelijk ook de ondergang kan zijn, afhankelijk soms van externe factoren (textielindustrie), maar ook interne factoren (Vroom & Dreesmann). Soms moet je geluk hebben dat je een goede fusie kunt aangaan (geboorte van Unilever). Actueel zijn de beschrijvingen over Booking.com en Bol.com. Ondernemerschap, gat in de markt en een portie geluk kunnen tot grote ondernemingen leiden.
Het kijkje in de toekomst gaat onder andere in op de hedendaagse ontwikkelingen zoals toenemende invloed van aandeelhouders, risico’s van het ondernemen en protectionisme. Maar dit deel geeft ook een goed beeld van de veranderende mentaliteit met onderwerpen als bonussen en hebzucht en kapitalisme.
Hoewel geschiedenis vaak saai/feitengericht is, geldt dat zeker niet voor Op de schouders van grote en kleine reuzen. Het is onderhoudend geschreven, met mooie praktijkvoorbeelden. Daarmee is het zeer lezenswaardig en geeft de lezer in een korte tijd een goede indruk van een stuk historie. Zowel op politiek en economisch niveau, als met concrete voorbeelden van bedrijven. Deze voorbeelden zijn prettig geschreven en niet teveel op feiten en data gericht, waardoor ze zeer goed leesbaar en onderhoudend zijn.
Jan Hoogstra is zelfstandige, IT-consultant. Hij voert opdrachten uit op het gebied van beoordeling en advisering over IT-gerelateerde onderwerpen in de zorgbranche. Zo is hij programmamanager, projectmanager en adviseur op het gebied van bijvoorbeeld IT-strategie en pakketselecties.
Over Jan Hoogstra
Jan Hoogstra heeft meer dan 25 jaar ervaring als IT-adviseur en IT-auditor bij grote accountants- en adviesbureaus. Tijdens zijn loopbaan heeft hij veel opdrachten gedaan op het gebied van informatiebeveiliging en optimalisering van de inzet van IT. Jan is directeur bij CognoSense, dat gespecialiseerd is in de menselijke kant van IT.
