Sergio van der Pluijm is ambitieus met de toevoeging 3.0. Als 2.0 ‘next level’ betekent, dan staat 3.0 voor ‘super next level’. Met een citaat van Martin Buber geeft de auteur weer waar het in essentie om gaat bij de grondhouding van de coach: ‘Ik heb het recht niet om iemand anders te willen veranderen als ik zelf niet bereid ben om te veranderen’.
De andere boeken, deel 2 en 3, gaan over oplossingsgericht coachen en coachen met ‘Acceptance and Commitment Therapy’ (ACT). De review gaat op deze boeken niet in.
MVG is in de jaren tachtig ontwikkeld en wordt gedefinieerd als een op samenwerking gerichte, gidsende gespreksstijl en bewandelt een middenweg tussen een sturende stijl (adviseren) en een volgende stijl (luisteren, aansluiten). Voor mensen die kampen met ineffectief gewoontegedrag kan MVG soelaas bieden. Denk bijvoorbeeld aan ongezond eten, ja zeggen tegen elk verzoek, overmatig internetten of gokken.
Coachen en adviseren kan in de ogen van de auteur een averechts effect bewerkstelligen, de zogenaamde reparatiereflex. Als coach gunnen we de coachee een prettiger leven. Indien er nog sprake is van ambivalentie bij de coachee, zal de motivatie om het gedrag te veranderen, niet groot genoeg zijn. Op de ene schouder zit een engeltje en op de andere schouder zit een duiveltje.
Als coach is het daarom juist belangrijk om aan te haken op de verandertaal van de coachee. Van der Pluijm definieert verandertaal als volgt: ‘alle uitingen van de coachee die pleiten voor verandering en tegen de status quo’. In feite zijn het zelfmotiverende uitspraken. In verandertaal worden veelvuldig acroniemen gebezigd, bijvoorbeeld CASH. Deze staat voor: Commitment, Actietaal, Stappen zetten en Hoop houden. Acroniemen zijn behulpzame ezelsbruggetjes, niet meer en niet minder.
De auteur gaat dieper in op de basishouding en de kwaliteiten waarover een coach dient te beschikken. ‘De spirit die MVG tot leven brengt’ wordt wederom samengevat in een acroniem. En wel SOCA: Samenwerken, Ontlokken, Compassie en Acceptatie. De tweede en vierde letters verdienen extra toelichting. De ‘O’ van ontlokken adviseert de coach de coachee niet te pushen van richting te veranderen. Het is veel effectiever om verandertaal te ontlokken. De auteur zegt over coachgedrag: “In plaats van ‘alwetend’ is het veel raadzamer om ‘niet-wetend’ te zijn”.
De ‘A’ van acceptatie verdient ook toelichting. Het begrip ‘holding space’ spreekt me zeer aan. Deze term is geïntroduceerd door Heather Plett en zeer terecht dat Van der Pluijm deze meest essentiële grondhouding van de coach aanstipt. ‘Holding space’ is het scheppen van een liefdevolle open ruimte zonder oordeel en hulpreflex zodat iemand zelf de weg naar transformatie, groei of het overstijgen van een probleem kan vinden. Één van de belangrijkste principes van ‘holding space’ is bewust de mond houden zodat de coachee groeiruimte wordt gegund.
In de vervolghoofdstukken gaat de auteur op een verhelderende wijze in op bekend veronderstelde gesprekstechnieken. Bij het stellen van een vraag kan veel misgaan, blijkt. Ook voor de schrijver en ervaren coach van dit review levert het waardevolle ‘eye-openers’ op. Reflecties en samenvattingen zijn effectieve gereedschappen die verandertaal kunnen ontlokken.
Het boek vervolgt met de viertal processen van MVG: engageren, focussen, ontlokken en plannen. Het opbouwen en onderhouden van de samenwerkingsrelatie is cruciaal. Pas dan kan gefocust worden op de doelen en de coachee verandertaal worden ontlokt. In het boek is geen gebrek aan voorbeelddialogen. Verrijkend materiaal.
Samengevat, MVG is van toepassing bij uiteenlopende hulpvragen. Het boek kent een heldere structuur, is buitengewoon prettig geschreven en is hands-on. Van der Pluijm schrijft vanuit zijn hart, met liefde voor zijn vak. Coachen 3.0 staat boordevol praktische ‘do’s en don’ts’ voor zowel de startende als de gevorderde coach.
Ik eindig met een citaat van Carl Rogers: ‘Het is een vreemde paradox dat pas als ik mezelf volledig accepteer, ik kan veranderen’.
Over Rob Govers
Rob Govers is Register Loopbaancoach (RL) I NOLOC Gecertificeerd Loopbaanprofessional I Gespecialiseerd in loopbaancoaching, duurzame inzetbaarheid, outplacement en re-integratie in het publieke domein en het openbaar bestuur.
