trefwoord
Strategievorming: de kunst van het bepalen van organisatierichting
Strategievorming is het essentiële proces waarbij organisaties hun koers bepalen voor de toekomst. In een wereld die steeds complexer en onvoorspelbaarder wordt, is een doordachte aanpak bij het ontwikkelen van strategie belangrijker dan ooit. Maar hoe pak je dit aan? Deze pagina geeft inzicht in verschillende methoden, modellen en benaderingen van strategievorming, geïllustreerd met de belangrijkste boeken, toonaangevende auteurs en praktijkvoorbeelden.
Wat is strategievorming?
Strategievorming omvat het gehele proces van het ontwikkelen en formuleren van een organisatiestrategie. Het gaat verder dan alleen een plan opstellen - het betreft een systematische benadering waarbij interne en externe factoren worden geanalyseerd om tot weloverwogen keuzes te komen. Deze keuzes bepalen vervolgens de richting waarin een organisatie zich ontwikkelt, welke doelgroepen worden bediend en hoe de organisatie zich onderscheidt van concurrenten.
Henry Mintzberg
Joseph Lampel
Bruce Ahlstrand
Strategie safari
Voor een compleet beeld van verschillende visies op strategievorming is
Strategie safari van Henry Mintzberg essentieel. Het boek beschrijft tien verschillende denkscholen over hoe strategievorming plaatsvindt. Mintzberg laat zien dat strategie niet één uniform proces is, maar op diverse manieren kan worden vormgegeven, elk met eigen sterktes en zwaktes.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Modellen en methoden voor strategievorming
Er zijn verschillende benaderingen voor strategievorming, variërend van analytisch en lineair tot organisch en adaptief. De optimale methode hangt af van de sector waarin een organisatie opereert, de organisatiecultuur en de mate van onzekerheid in de omgeving.
Paul Pietersma
Gerben van den Berg
Het Groot Strategieboek
Een praktisch overzicht van methodieken vind je in
Het Groot Strategieboek van Gerben van den Berg en Paul Pietersma. Dit bestseller-werk behandelt uitgebreid de verschillende stappen van strategievorming, van de zoeklichtfase tot het maken van strategische keuzes, en biedt een toolkit voor strategen op elk niveau.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Handboek Managementmodellen - Voor continue verbetering in organisaties
Patrick Kooij
Het artikel over het 'Handboek Managementmodellen' bespreekt hoe je verschillende modellen kunt inzetten voor strategievorming. Het handboek volgt een PDCA-cyclus die elk aspect van de organisatie behandelt, van het strategisch startpunt tot evaluatie en bijsturing. Deze integrale aanpak zorgt voor een vollediger strategisch proces.
SPOTLIGHT: Henry Mintzberg
Henry Mintzberg is een van de meest invloedrijke denkers op het gebied van strategievorming. Als hoogleraar aan McGill University heeft hij baanbrekend werk verricht door strategievorming niet alleen als rationeel planningsproces te beschouwen, maar ook aandacht te hebben voor emergente strategieën en de rol van intuïtie en ervaring in het ontwikkelen van succesvolle organisatiestrategieën.
Meer over Henry Mintzberg
Henry Mintzberg
Bruce Ahlstrand
Joseph Lampel
Strategy Safari
In het Engelstalige
Strategy Safari belicht Henry Mintzberg samen met zijn co-auteurs verschillende perspectieven op strategievorming. Hij bekritiseert de eenzijdige nadruk op formele planning en laat zien hoe succesvolle strategieën vaak voortkomen uit een combinatie van analyse, creativiteit en leren van ervaringen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 11 werkdagen
"Strategie is een patroon in een stroom van beslissingen. Sommige strategieën zijn gepland, terwijl andere emergent zijn - ze ontstaan zonder uitdrukkelijke intentie als reactie op ontwikkelingen, maar worden achteraf wel als consistent patroon herkend."
Uit: Strategy Safari
Auteurs die schrijven over 'strategievorming'
Moderne benaderingen van strategievorming
De traditionele, lineaire methoden van strategievorming maken steeds meer plaats voor flexibelere en meer adaptieve benaderingen. Dit sluit aan bij de toenemende onzekerheid en complexiteit in de bedrijfsomgeving.
Einde van strategie!? - ‘Zes principes voor een wendbare strategie’
Rudy Kor
In het artikel 'Einde van strategie!?' wordt beschreven hoe traditionele benaderingen van strategievorming minder relevant worden. De auteurs pleiten voor een 'wendbare strategie' waarbij de purpose van de organisatie centraal staat en er veel nadruk ligt op experimenteren en daarvan leren. Deze kennis wordt vervolgens vertaald naar nieuwe projecten of het stoppen van lopende initiatieven.
Hans Vermaak
De logica van de lappendeken
De logica van de lappendeken van Hans Vermaak biedt een alternatieve vorm van strategievorming die beter past bij complexe vraagstukken. In plaats van lineaire planvorming staan bricolage en antifragiliteit centraal. Vermaak's aanpak is vooral waardevol in situaties waar traditionele strategiemodellen tekortschieten.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
De logica van de lappendeken
Bij complexe vraagstukken werkt een lineaire aanpak voor strategievorming vaak niet. Een effectievere benadering is om de strategie te laten ontstaan door continu te experimenteren, te leren en bij te sturen. Zie strategievorming niet als een eenmalig proces maar als een voortdurende dialoog die evolueert met veranderende omstandigheden.
Canvas-modellen voor strategievorming
Canvas-modellen hebben de strategiepraktijk revolutionair veranderd door complexe processen te visualiseren op één pagina. Deze visuele aanpak maakt strategievorming toegankelijker en bevordert de communicatie tussen verschillende belanghebbenden.
Ton Speet
Lisa van Rossum
Maxime van Winden
StrategieCanvas
In
StrategieCanvas presenteren Lisa van Rossum, Maxime van Winden en Ton Speet een stapsgewijze aanpak voor strategievorming. Hun canvas helpt organisaties door vier cruciale fasen te navigeren: Richten, Analyseren, Matchen en Kiezen, waardoor strategie geen abstracte oefening blijft maar praktisch toepasbaar wordt.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
StrategieCanvas - Werken aan een strategie die werkt
Maxime van Winden
Het artikel over het StrategieCanvas benadrukt dat strategievorming allesbehalve een vastomlijnd proces is. Het artikel beschrijft hoe het canvas helpt om tot een koers te komen die past bij de specifieke organisatie, waarbij focus een sleutelrol speelt. Door het formuleren van de core business op basis van onderscheidend vermogen, creëer je rust en consistentie.
Procescanvas - Samen werken aan betere processen
Renco Bakker
In het artikel over het Procescanvas wordt het probleem behandeld dat strategie vaak niet aankomt in de operationele processen. Het canvas is een krachtige tool die helpt bij een open dialoog tussen directie, managers en medewerkers over waardecreatie in de totale procesketen, met als doel om verandering in zowel structuur als cultuur te implementeren.
De implementatiekloof overbruggen
Een van de grootste uitdagingen bij strategievorming is de kloof tussen formulering en implementatie. Veel organisaties worstelen met het vertalen van strategische ambities naar concrete acties.
Robert S. Kaplan
David Norton
Van strategie naar uitvoering
Van strategie naar uitvoering van Robert S. Kaplan en David Norton richt zich specifiek op het overbruggen van deze kloof. Hun managementsysteem toont hoe strategische planning verbonden moet zijn met operationele planning om resultaten te boeken. Ze introduceren een systematische aanpak voor het formuleren en structureren van strategische doelstellingen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
SPOTLIGHT: Marc Baaij
Marc Baaij is associate professor strategisch management aan de Rotterdam School of Management en een expert in methodologieën en technieken voor probleemoplossing in strategievorming. Zijn bijzondere kracht ligt in het combineren van academische inzichten met praktische toepasbaarheid, waardoor zijn werk toegankelijk is voor zowel theoretici als praktijkmensen.
Meer over Marc Baaij
Eric Wiebes
Marc Baaij
Pieter Witteveen
De eerste drie maanden van een nieuwe toekomst
In
De eerste drie maanden van een nieuwe toekomst beschrijven Marc Baaij, Pieter Witteveen en Eric Wiebes een gestructureerde aanpak voor strategievorming binnen een kort tijdsbestek. Het boek biedt een stap-voor-stap methodiek van probleemanalyse tot implementatie, speciaal voor organisaties die snel resultaat willen boeken.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Strategievorming in tijden van snelle verandering
In een tijdperk van disruptie en continue verandering moeten organisaties hun benadering van strategievorming herzien. Wendbare strategievorming wordt steeds belangrijker.
3458 - 'Een concrete aanpak'
Sjors van Leeuwen
Het artikel over '3458 - Een concrete aanpak' introduceert een nieuwe manier van strategie maken die beter past bij de snelveranderende wereld. De 3458-methode transformeert het vaak stroperige strategieproces naar een dynamisch, flexibel en kortcyclisch proces waarin strategie en uitvoering samen opgaan, en ambities stapsgewijs worden vertaald naar concrete doelen voor verschillende tijdshorizons.
Michiel de Vries
Klaar voor de toekomst. Ontwerp een effectieve strategie in 6 stappen
Klaar voor de toekomst van Michiel de Vries presenteert een zesstappenmodel voor effectieve strategievorming. De Strategy CUBE is een bewezen model dat organisaties helpt om zelf een robuuste strategie te ontwikkelen die zowel richting geeft als op draagvlak kan rekenen. Het boek combineert inzichten uit strategisch management, design thinking en governance.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Michiel de Vries: ‘Een goede strategie beantwoordt de juiste strategische vragen’
Peter Spijker
In het interview met Michiel de Vries wordt benadrukt hoe belangrijk het is om aan het begin van een strategietraject de juiste vragen te stellen. Hij introduceert het concept van 'ontwerpcriteria' als kaders voor strategievorming, die helpen bepalen binnen welke grenzen strategische keuzes mogen worden gemaakt en wat deze moeten opleveren voor diverse stakeholders.
Verne Harnish
Scaling up - De groeiformule
Verne Harnish's
Scaling up - De groeiformule is een klassieker in het veld van strategievorming voor groeiende bedrijven. Het One Page Strategic Plan heeft talloze ondernemers geholpen bij het stroomlijnen van hun strategisch planningsproces. Harnish's praktische aanpak met concrete tools maakt het mogelijk om strategie daadwerkelijk te vertalen naar de dagelijkse bedrijfsvoering.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Zelf-organiserende systemen en strategievorming
Een relatief nieuwe benadering van strategievorming komt voort uit het denken over organisaties als levende, zelf-organiserende systemen in plaats van als hiërarchische structuren.
Management Summaries - Reinventing organizations
Jeroen Ansink
In de samenvatting van 'Reinventing organizations' wordt een evolutionaire benadering van strategievorming beschreven. In zogenaamde 'evolutionair-cyane organisaties' is strategievorming een organisch proces waarbij het mantra van 'predict & control' plaatsmaakt voor 'sense & respond'. Groei staat in dienst van de missie en strategie ontstaat door continu in te spelen op nieuwe ontwikkelingen.
Dynamisch organiseren - Stop met reorganiseren, het gaat vanzelf!
Glenn Frijde
Het artikel over 'Dynamisch organiseren' beschrijft een nieuwe visie op strategievorming waarbij rigide planning plaatsmaakt voor organisch samenwerken. In plaats van vaste structuren en procedures moeten organisaties steeds opnieuw de talenten van mensen organiseren rondom de doelen van het moment, met toegevoegde waarde voor de omgeving als enige criterium.
SPOTLIGHT: Henk Volberda
Henk Volberda is een toonaangevende wetenschapper op het gebied van strategische flexibiliteit. Als hoogleraar aan de Amsterdam Business School en wetenschappelijk directeur van het Amsterdam Centre for Business Innovation heeft hij baanbrekend onderzoek gedaan naar hoe organisaties wendbaar kunnen blijven in turbulente omgevingen.
Meer over Henk Volberda
Henk Volberda
Building the Flexible Firm (1e druk 1999)
In
Building the Flexible Firm onderzoekt Henk Volberda hoe strategievorming rekening moet houden met de juiste balans tussen stabiliteit en verandering. Het boek biedt modellen voor strategievorming in verschillende turbulentieniveaus, en toont hoe flexibiliteit een strategisch voordeel kan worden in snel veranderende markten.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 8 werkdagen
Van strategie naar actie
Een effectieve strategie vertaalt zich uiteindelijk in concrete acties. De laatste fase van strategievorming omvat het ontwikkelen van actieplannen en prestatie-indicatoren.
Marc van Eck
Ellen van Zanten
Businessplan op 1 A4
Businessplan op 1 A4 biedt een radicaal pragmatische aanpak voor strategievorming. Door de OGSM-methode (Objectives, Goals, Strategies, Measures) te gebruiken, kunnen organisaties hun strategie overzichtelijk op één pagina weergeven. Deze beknopte aanpak bevordert focus, communicatie en implementatie - cruciale succesfactoren voor strategievorming.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Dagboek van bewust leiderschap - resultaat = strategie x uitvoering x verandering
Jos Claessens
Het artikel 'Dagboek van bewust leiderschap' benadrukt dat strategievorming niet alleen een rationeel proces is, maar ook een sociaal-emotioneel karakter heeft. Het resultaat wordt bepaald door de formule: resultaat = strategie x uitvoering x verandering. Door continu te communiceren, te leren en te veranderen, ontstaat een effectieve strategie-uitvoering.
Strategie safari
Een belangrijke les uit Mintzberg's werk is dat er niet één juiste manier van strategievorming bestaat. Effectieve strategievorming combineert vaak elementen van verschillende benaderingen: deels bewuste planning, deels leren en aanpassen, deels visionaire inzichten. Het is deze mix die succesvolle organisaties onderscheidt van middelmatige spelers.
Conclusie: Strategievorming als dynamisch proces
Strategievorming heeft zich ontwikkeld van een rigide planningsproces naar een dynamische, adaptieve benadering waarin leren en experimenteren centraal staan. Of u nu een groot bedrijf leidt of een startup, de essentie blijft het maken van weloverwogen keuzes over waar u naartoe wilt en hoe u daar komt. De beste strategieën ontstaan waar systematische analyse, creatief denken en gezamenlijke reflectie samenkomen.
De boeken en inzichten op deze pagina bieden verschillende perspectieven en methoden om strategievorming in uw organisatie te verbeteren. In een wereld die steeds onvoorspelbaarder wordt, is het vermogen om een effectieve strategie te ontwikkelen en aan te passen wellicht de belangrijkste competentie voor organisaties die willen blijven floreren.
