Totdat het tegendeel is bewezen
Gebonden Nederlands 2018 1e druk 9789013147803Samenvatting
In Nederland is een verdachte onschuldig totdat het tegendeel bewezen is. Maar wat betekent dit feitelijk voor de toepassing van het sanctierecht en strafprocesrecht? Deze uitgave verkent de onschuldpresumptie in haar volledige breedte. Van de historische grondslagen tot de rechtspraak van het EHRM en de dagelijkse toepassing in de rechtspraktijk.
De onschuldpresumptie is een centraal rechtsbeginsel in het Nederlandse strafrecht. Een verdachte is onschuldig, totdat het tegendeel bewezen is. Een ogenschijnlijk eenvoudig uitgangspunt, dat in de praktijk de nodige interpretatiekwesties opwerpt. Wat betekent het om iemand voor onschuldig te houden? Wanneer is het tegendeel afdoende bewezen? En op welke wijze vindt dit rechtsbeginsel haar weg in de Nederlandse strafvordering?
Totdat het tegendeel is bewezen behandelt de uitwerking van onschuldpresumptie in het Nederlandse strafrecht in de volledige breedte. Naast een verkenning van de grondbeginselen erachter, besteedt de auteur volop aandacht aan de dagelijkse toepassing ervan. Het boek behandelt uiteraard onder meer de steeds verder uitdijende jurisprudentie van het EHRM en het VN mensenrechtencomité.
Onschuldpresumptie in strafrecht
De uitgave verkent de onschuldpresumptie vanuit een viertal perspectieven.
Historisch perspectief: de ontwikkeling tot universeel rechtsbeginsel.
Inhoudelijk perspectief: wat houdt de onschuldpresumptie in de kern in? En hoe verhoudt het zich tot conflicterende belangen?
Internationaal perspectief: Onderzoek naar de jurisprudentie van het EHRM en het VN mensenrechtencomité, en de in 2016 in werking getreden EU-richtlijn over dit thema.
Nederlands perspectief: in hoeverre doet het Nederlandse strafproces voldoende recht aan de onschuldpresumptie?
In de behandeling van de onschuldpresumptie analyseert de auteur de klassieke pijlers van het strafrecht. Hieronder vallen de verdeling van de bewijslast, het stelsel van dwangmiddelen en de onpartijdigheid van de strafrechter. Ook recentere ontwikkelingen blijven niet onbelicht. Zo treft u een analyse van de rol van de voorlopige en dadelijke uitvoerbaarheid van sancties, de invoering van nieuwe gronden voor voorlopige hechtenis, de ontnemingswetgeving en de opkomst van nieuwe media.
Niet eerder is in Nederland zo uitvoerig en volledig onderzoek gedaan naar dit breed toepasselijke en fundamentele rechtsbeginsel.
De uitgave is bestemd voor alle juridische professionals die zich bezighouden met lopende strafzaken. Door de brede behandeling van actuele rechtskwesties spreekt de titel evenzeer de wetgevende macht aan.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
I INLEIDING
1. De onschuldpresumptie
2. Zes problemen en de onderzoeksvraag
3. Doelstelling en belang van het onderzoek
4. Reikwijdte en afbakening van het onderzoek
5. Deelvragen en plan van behandeling
6. Enkele algemene methodologische opmerkingen
II ONTWIKKELINGSGESCHIEDENIS VAN DE ONSCHULDPRESUMPTIE
1. Inleiding
2. Praesumptio innocentiae in het Romeinse recht?
3. Van een accusatoire naar een inquisitoire procesvorm
4. Goedheidsvermoeden I: vermoeden van goedheid als op empirie gebaseerd bewijsmiddel
5. Goedheidsvermoeden II: een ieder toekomend goedheidsvermoeden als bewijslastverdelingsmechanisme
6. De Verlichting: de onschuldpresumptie als bejegeningsvoorschrift
7. Opname van de onschuldpresumptie in de mensenrechtenverklaring van 1789
8. Intermezzo: de onschuldpresumptie in de common law
9. Internationale erkenning en positiefrechtelijke stilte (1789-1945)
10. Naar een mondiaal mensenrecht
11. Afsluiting
III BEWIJSDIMENSIE IN THEORETISCH PERSPECTIEF
1. Vooraf: bewijsdimensie en behandelingsdimensie
2. Inleiding
3. Operationalisering van de bewijsdimensie
4. Grondslagen van de bewijsdimensie
5. Reikwijdte van de bewijsdimensie
6. Met de bewijsdimensie botsende belangen
7. Afsluiting
IV BEHANDELINGSDIMENSIE IN THEORETISCH PERSPECTIEF
1. Inleiding
2. Het karakter van de behandelingsdimensie nader bekeken
3. Grondslagen van de behandelingsdimensie
4. Reikwijdte van de behandelingsdimensie
5. Met de behandelingsdimensie botsende belangen
6. Afsluiting
V BEWIJSDIMENSIE IN HET INTERNATIONALE RECHT
1. Vooraf: de onschuldpresumptie in het internationale recht
2. Inleiding
3. Toepassingsbereik
4. Materieelrechtelijke implicaties
5. Voor schuldvaststelling relevante feiten
6. Bewijswaardering zonder vooringenomenheid
7. Bewijsmaatstaf
8. Bewijslastverdeling
9. Afsluiting
VI BEHANDELINGSDIMENSIE IN HET INTERNATIONALE RECHT
1. Inleiding
2. Toepassingsbereik
3. Normadressaten
4. Uitlatingen over lopende strafzaken
5. Dwangmaatregelen tegen verdachten
6. Oplegging van sancties
7. Tenuitvoerlegging van sancties
8. Beslissingen na een zonder veroordeling geëindigd strafproces
9. Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel: Geerings/Nederland
10. Afsluiting
VII BEWIJSDIMENSIE IN HET NEDERLANDSE STRAFPROCES
1. Vooraf: de onschuldpresumptie in het Nederlandse strafproces
2. Inleiding
3. Bewijswaardering zonder vooringenomenheid
4. Bewijslastverdeling in het Nederlandse strafproces?
5. Bewijs van het tenlastegelegde feit
6. Bewijs van elementen en excepties
7. Verlichting van het bewijsregime
8. Afsluiting
VIII BEHANDELINGSDIMENSIE IN HET NEDERLANDSE STRAFPROCES
1. Inleiding
2. Publiciteit in en over strafzaken
3. Dwangmiddelen
4. Strafrechtelijke sancties
5. Dadelijke tenuitvoerlegging van sancties
6. Schadecompensatie voor strafvorderlijk overheidsoptreden
7. Afsluiting
IX SLOTBESCHOUWINGEN
1. Inleiding
2. Karakter van de onschuldpresumptie
3. Coherentie van de onschuldpresumptie
4. Juridisch-praktische werking van de onschuldpresumptie
5. Verhouding van de onschuldpresumptie tot andere beginselen en fundamentele rechten
6. Toepassingsbereik van de onschuldpresumptie
7. Betekenis en werking van de onschuldpresumptie in de Nederlandse strafrechtspleging
8. Tot slot
SAMENVATTING
SUMMARY
AANGEHAALDE LITERATUUR
OVERIGE VERKORT AANGEHAALDE BRONNEN
AANGEHAALDE JURISPRUDENTIE
WOORD VAN DANK
CURRICULUM VITAE
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
