Positieve leefstijlverandering

INLEIDING 11

1 LEEFSTIJL 15
Introductie 15
Wat heeft in de twintigste eeuw geleid tot gezondheid? 15
Levensverwachting 17
Gezonde levensverwachting 18
Bewegen 19
Wat is de aanbeveling? 19
Wat zijn de feiten? 20
Is zitten het nieuwe roken? 20
Roken 20
Wat is de aanbeveling? 20
Wat zijn de feiten? 21
Alcohol 21
Wat is de aanbeveling? 21
Wat zijn de feiten? 22
Voeding 22
Wat is de aanbeveling? 22
Wat zijn de feiten? 25
Overgewicht 26
Wat zijn de feiten? 27
Ontspanning 28
Wat zijn de feiten? 28
Wat zijn de feiten? 29
Is gezond ook gelukkig? 31
Geluk 31
Geluk, gezondheid en leefstijl 32
Leefstijlbevordering als onderdeel van positieve gezondheid 33
Positieve gezondheid 33
Kritische noot 35
Tip voor in de praktijk 35

2 LEEFSTIJL VERANDEREN 36
Introductie 36
Fasen van gedragsverandering 37
Vijf fasen 37
Kritische noot 38
Tips voor in de praktijk 39
Bewustwording 40
Bewustzijn en misperceptie 40
Tips voor in de praktijk 40
Beredeneerd gedrag 41
Theorie van beredeneerd gedrag 41
Kritische noot 44
Tips voor in de praktijk 44
Intrinsieke of extrinsieke motivatie 45
Zelfdeterminatietheorie 45
Kritische noot 46
Tips voor in de praktijk 47
Motivational interviewing 47
Coaching met motivational interviewing 47
Tips voor in de praktijk 49
Uitdagende doelen stellen 50
Uitdagende doelen en prestaties 50
Tips voor in de praktijk 53
De kloof tussen intentie en gedrag 53
Het ontstaan van de kloof 53
Tips voor in de praktijk 55
Zelfcontrole en wilskracht 56
Grenzen aan het willen 56
Kritische noot 57
Tips voor in de praktijk 57
Sociale invloed 58
Sociale normen, netwerken, sabotage en steun 58
Tips voor in de praktijk 60
Terugval 61
Hoogrisicosituaties en terugval 61
Mispercepties die bestaan over een (re)lapse 64
Tips voor in de praktijk 65
Blik op de toekomst 67
Nieuwe interventies 67
Tot slot 69
Gedragsveranderingstechnieken 69

3 KIJKEN OVER DE GRENZEN VAN DISCIPLINES 70
Introductie 70
Verandermanagement 71
Veranderen om te overleven 71
SWOT-analyse 71
Kritische noot 72
Tips voor in de praktijk 72
Waardoor veranderingen mislukken 75
Veranderstappen 76
Tips voor in de praktijk 78
Weerstand bij veranderen 78
Tips voor in de praktijk 80
Gedragseconomie en keuzearchitectuur 80
Op het grensvlak van economie en psychologie 80
Automatisch gedrag: systeem 1 en systeem 2 81
Soorten nudges 82
Kritische noot 83
Tips voor in de praktijk 84
Sociale marketing 86
Commerciële marketingtechnieken voor sociale doeleinden 86
Kritische noot 90
Tips voor in de praktijk 90
Tot slot 91
Gedragsveranderingstechnieken 91
Tips voor in de praktijk 40
Sociale invloed 40
Sociale normen, netwerken, sabotage en steun 40
Tips voor in de praktijk 41
Terugval 42
Hoogrisicosituaties en terugval 42
Mispercepties die bestaan over een (re)lapse 44
Tips voor in de praktijk 45
Blik op de toekomst 46
Nieuwe interventies 46
Tot slot 47
Gedragsveranderingstechnieken I 47
3 Kijken over de grenzen van disciplines 49
Introductie 50
Verandermanagement 50
Veranderen om te overleven 50
SWOT-analyse 50
Kritische noot 51
Tips voor in de praktijk 51
Waardoor veranderingen mislukken 53
Veranderstappen 54
Tips voor in de praktijk 55
Weerstand bij veranderen 55
Tips voor in de praktijk 56
Gedragseconomie en keuzearchitectuur 56
Op het grensvlak van economie en psychologie 56
Automatisch gedrag: systeem 1 en systeem 2 57
Soorten nudges 57
Kritische noot 59
Tips voor in de praktijk 59
Sociale marketing 60
Commerciële marketingtechnieken voor sociale doeleinden 60
Kritische noot 63
Tips voor in de praktijk 63
Tot slot 63
Gedragsveranderingstechnieken II 63

4 KWETSBARE DOELGROEPEN 92
Introductie 92
Mensen met weinig gezondheidsvaardigheden 93
Tips voor in de praktijk 96
Mensen met financiële problemen 96
Financiële problemen, leefstijl en gezondheid 96
Beperkte cognitieve bandbreedte 98
Ook zonder financiële problemen grote sociaal-economische gezondheidsverschillen 99
Tips voor in de praktijk 101
Mensen met een psychiatrische aandoening101
Aandacht voor leefstijl 101
Screening en interventies 102
Beweging als behandeling? 103
Tips voor in de praktijk 104
Ouderen 105
Leefstijl van ouderen 105
Pensionering 107
Tips voor in de praktijk 107

EPILOOG 109
BIJLAGEN
TOOLS VOOR IN DE PRAKTIJK 113
TOOLS VOOR GEDRAGSANALYSE 114
BRAVO quickscan voor volwassenen 114
Spinnenweb positieve gezondheid 120
Determinanten van gedrag 122
Sociale omgeving scan 123
SWOT 125

TOOLS MET BETREKKING TOT DE MOTIVATIE VOOR GEDRAGSVERANDERING 127
Dwingende noodzaak 127
Kosten-batenanalyse 129
Concurrentieanalyse 130
Beslismatrix 132
PLANNING TOOL 133
SMART doelen stellen en als-dan plannen 133
MONITORING TOOL 135
Schema voor monitoring 135

TERUGVALPREVENTIE TOOLS 137
In balans 137
Hoogrisicosituaties en copingplan 140
Copingplan voor terugkerende hoogrisicosituaties 141
Copingvaardigheden 142
Negatieve gedachten vervangen door positieve gedachten 144

HANDIGE EN BETROUWBARE WEBSITES 146
BRONNEN 148
OVER DE AUTEURS 158
REGISTREER JE BOEK 160
REACTIES OP POSITIEVE LEEFSTIJLVERANDERING 161
INDEX 163