Reijer Passchier is als universitair docent Staatrecht en Rechtstheorie verbonden aan de Open Universiteit en als universitair docent Staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden.
Meer over Reijer PasschierDe vloek van Big Tech
De juridisch-technologische wortels van extreem gigantisme, constitutioneel verval en digitaal feodalisme
Paperback Nederlands 2024 1e druk 9789462129498Samenvatting
In toenemende mate bedreigt Big Tech niet alleen een aantal specifieke democratische en rechtsstatelijke waarden, zoals de privacy van burgers en de vrije mededinging in de economie, maar ook de meer algemene constitutionele structuren die de bescherming van zulke waarden überhaupt mogelijk maken. Denk daarbij aan de sterke, ‘soevereine’ staat of unie van staten, het onderscheid tussen publiek en privaat, burgerschap en de levendige civil society. Hoe heeft dat kunnen gebeuren? Die vraag probeert dit boek te beantwoorden.
Onderscheidend is dat dit boek daarbij focust op recht, technologie én hun onderlinge interactie door de tijd heen. Zo blijken het moderne eigendomsrecht, het ondernemingsrecht en het internationale recht in hoge mate aan het ontstaan van Big Tech en het daarmee geassocieerde constitutionele verval te hebben bijgedragen. Digitalisering komt vervolgens naar voren als zowel een reflectie als als een katalysator van een langeretermijnfeodaliseringstrend.
De vloek van Big Tech biedt aldus een uniek en multidisciplinair perspectief op een van de meest urgente maatschappelijke uitdagingen van dit moment. Dit boek is essentieel voor iedere student, wetenschapper, politicus, beleidsmaker en burger die in tijden van verdere industrialisering, informatisering en extreem gigantisme effectief wil meedenken over en/of bijdragen aan het behoud van de democratische rechtsstaat en zijn fundamentele waarden.
"Een scherpzinnig boek dat de wortels blootlegt van het probleem van Big Tech. Reijer Passchier laat zien dat we dieper moeten graven om de ongebreidelde macht van Big Tech te begrijpen. Een onmisbare bijdrage aan het debat over de toekomst van technologie en de rechtsstaat." - Marleen Stikker, oprichter en directeur Waag
"Reijer Passchier zegt alles wat ik ook zou willen zeggen." - Maxim Februari, schrijver, in NRC over eerder werk van Reijer Passchier
Specificaties
Inhoudsopgave
1.1 Big Tech als constitutioneel probleem 15
1.2 De Big Tech-lobby 17
1.3 Beperkte handhavingskracht 20
1.4 Afhankelijkheden 24
1.5 Internationale mobiliteit en competitie 26
1.6 Big Tech-bedrijven als state-like-powers 28
1.7 Een pathologisch streven naar winst en macht 32
1.8 Digitaal feodalisme 35
1.9 Het plan van dit boek 40
1.10 Het doel van dit boek 46
2 Feodalisme en constitutionele ontwikkeling 51
2.1 De feodalisering van West-Europa (500-1000 n. Chr.) 52
2.2 Een voorzichtig herstel van constitutionele structuren (1000-1400) 58
2.3 Constitutionele structuren betwist 60
2.4 Constitutionele ontwikkeling in een stroomversnelling (1400-1800) 62
2.5 Tussen feodalisme en democratische rechtsstaat 66
2.6 De Franse Revolutie en de Code Civil (vanaf 1789) 69
2.7 De uitvinding en introductie van moderne eigendom 73
2.8 De grote demarcatie in de Anglo-Amerikaanse wereld 77
2.9 Het einde van de geschiedenis 78
2.10 De grote herfeodalisering 80
3 Private eigendom blijkt publieke macht 83
3.1 Eigenschappen van moderne eigendom zelf 88
3.2 Gebrek aan democratiserend beleid 90
3.3 De niet-eigenaar 93
3.4 De scheiding tussen object en recht 95
3.5 Intellectuele eigendom 96
3.6 De grondwettelijke/verdragsrechtelijke bescherming van eigendom 98
3.7 Eigendom als natuurrecht 99
3.8 Technologische ontwikkeling 100
3.9 De kiem voor Big Tech 102
4 De kapitaalvennootschap als private overheid 105
4.1 De private onderneming vóór de kapitaalvennootschap 107
4.2 De introductie van de moderne kapitaalvennootschap 112
4.3 Privilege voor de allerrijksten? Of voor iedereen beschikbaar? 117
4.4 Conglomeraten en constructies 120
4.5 The curse of Bigness 124
5 Globalisering, de multinational en de race to the bottom 131
5.1 De multinational als juridisch construct 133
5.2 Concurrentie tussen staten 134
5.3 Hyperglobalisering 137
5.4 Globalisering en feodalisering 147
5.5 Intermezzo: is feodalisering eigenlijk erg? 150
6 Digitalisering als vliegwiel 153
6.1 Netwerkeffecten 155
6.2 Platformisering en verwevenheid 160
6.3 Schaalvoordelen 165
6.4 Deterritorialisering en mobiliteit 166
6.5 Snelheid 169
6.6 Black boxes en stealth 171
6.7 Rule of code 174
7 Remedies 177
7.1 De staat en zijn samenwerkingsverbanden vergroten 179
7.2 Tegengaan van afhankelijkheid 184
7.3 Herterritorialiseren 187
7.4 Big Tech constitutionaliseren 189
7.5 Versterken van de civil society 192
7.6 Van corporate capitalism naar property owning democracy 194
8 Tot slot 199
Literatuurlijst 201
Over de auteur 223
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan