40 jaar rechtspraak Ondernemingskamer over adviesrecht

1 Inleiding: de Ondernemingskamer en het adviesrecht 9
R.D. Poelstra en L.C.J. Sprengers
1.1 Aanleiding 9
1.2 De Ondernemingskamer 10
1.2.1 Algemeen 10
1.2.2 Ontstaan Ondernemingskamer 11
1.3 Juridisch kader adviesrecht 13
1.3.1 Adviesrecht artikel 25 WOR 13
1.3.2 Beroepsrecht artikel 26 WOR 15
1.4 Historie van het beroepsrecht 17
1.4.1 Commissie-Verdam: recht van enquête of recht van beroep? 17
1.4.2 SER-advies inzake een beroepsrecht van werknemers en wetontwerpen 13350 en 13954 18
1.5 Onderwerpen boek 24

2 40 jaar rechtspraak Ondernemingskamer over adviesrecht: de feiten en cijfers 27
M. Meyer en L.C.J. Sprengers
2.1 Inleiding 27
2.2 Aantal beschikkingen 28
2.3 Inhoud uitspraken 32
2.4 Aantal beroepen en intrekkingen 35
2.5 Voorzitters 37
2.6 Conclusies 39

3 De rechters die het adviesrecht toetsen 41
L.C.J. Sprengers en P.A.M. Witteveen
3.1 Inleiding 41
3.2 Het bereik van de bevoegdheden van de Ondernemingskamer 41
3.3 De toetsingsnorm 43
3.4 De Ondernemingskamer en de rechtsvorming 44
3.5 Welke zaak is het meest bijgebleven? 45
3.6 De partijen die voor de Ondernemingskamer verschijnen 47
3.7 Medezeggenschap in concernverband 48
3.8 Personele gevolgen besluit 50
3.9 Een blik op de toekomst 51

4 Begrip ‘belangrijk’ in artikel 25 lid 1 WOR van 1979 tot 2019 55
A.B. van Els
4.1 Inleiding 55
4.2 Parlementaire geschiedenis 56
4.2.1 Algemeen 56
4.2.2 Specifieke categorieën 58
4.3 Discussie over concretisering van het begrip ‘belangrijk’ 60
4.4 Literatuur over begrip ‘belangrijk’ 61
4.5 Uitgekristalliseerde ontwikkelingen in de rechtspraak 1979-2019 62
4.5.1 Belangrijk door afspraak of toezegging adviesrecht 62
4.5.2 Onder voorbehoud voorleggen van adviesaanvragen 63
4.5.3 Besluiten met een tijdelijk karakter 63
4.5.4 Gevolgen van niet vragen advies aan ondernemingsraad 64
4.5.5 Aanduiding categorie niet relevant 64
4.6 Stand van zaken rechtspraak naar categorieën besluit; handreiking voor de praktijk 65
4.6.1 Zeggenschap, samenwerking of deelneming in andere onderneming (artikel 25 lid 1 onder b WOR) 65
4.6.2 Beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming of van een belangrijk onderdeel daarvan (artikel 25 lid 1 onder c WOR) 66
4.6.3 Belangrijke inkrimping, uitbreiding of andere wijziging van de werkzaamheden van de onderneming (artikel 25 lid 1 onder d WOR) 66
4.6.4 Belangrijke wijziging in de organisatie van de onderneming, dan wel in de verdeling van bevoegdheden binnen de onderneming (artikel 25 lid 1 onder e WOR) 67
4.6.5 Het doen van een belangrijke investering ten behoeve van de onderneming (artikel 25 lid 1 onder h WOR) 68
4.6.6 Het aantrekken van een belangrijk krediet ten behoeve van de onderneming (artikel 25 lid 1 onder i WOR) 69
4.6.7 Overige categorieën 69
4.7 Conclusie 70

5 Elders genomen besluiten en het adviesrecht van de OR (toerekening, vereenzelviging, medeondernemerschap) 71
Y.H. Dissel en I. Zaal
5.1 Inleiding 71
5.2 Toerekening 72
5.2.1 Toerekening binnen het medezeggenschapsrecht 72
5.2.2 Korte historie 72
5.2.3 Criteria 73
5.2.4 Belang toerekening: huidige stand van zaken 78
5.3 Medeondernemerschap 80
5.3.1 Ontwikkeling medeondernemerschap 80
5.3.2 Criteria 81
5.3.3 Aanvaarding van medeondernemerschap 84
5.4 De reikwijdte van medeondernemerschap en toerekening 85
5.5 Gevolgen voor de praktijk 86
5.6 Conclusie 89

6 Het wezen van de ‘wezenlijke invloed’? 91
M.W.A.M. van Kempen
6.1 Inleiding 91
6.2 Wezenlijke invloed als juridisch begrip 92
6.3 Wezenlijke invloed als graadmeter van effectiviteit van het medezeggenschapsrecht 94
6.4 De procedurele aspecten van de wezenlijke invloed, hoe vroeg is tijdig? 100
6.5 Het voortraject van artikel 24 lid 1 WOR als graadmeter 102
6.6 Gefaseerde besluitvorming en wezenlijke invloed 105
6.7 Wezenlijke invloed bij fusies en overnames 107
6.8 Wezenlijke invloed in de SER Fusiegedragsregels 2015 111
6.9 Wezenlijke invloed in faillissement na DA Retail 113
6.10 Wezenlijke invloed en artikel 30 WOR 118
6.11 Afronding 123

7 De Ondernemingskamer en het sociaal plan 125
E. Unger en R.J.M. Hampsink
7.1 Inleiding 125
7.2 Adviesrecht over sociaal plan ex artikel 25 lid 3 WOR 126
7.3 Reikwijdte maatregelen artikel 25 lid 3 WOR 129
7.4 Rol sociaal plan in toetsing besluitvormingsproces 130
7.5 Inhoudelijke beoordeling sociaal plan 131
7.6 Conclusie 134

8 Primaat van de politiek 135
S.F.H. Jellinghaus en H. Moltmaker
8.1 Inleiding 135
8.2 De wettelijke regeling 136
8.3 Het primaat van de politiek: wetsgeschiedenis 137
8.4 Uitleg van het primaat door de rechtspraak 139
8.5 Evaluatie in 2001 van het primaat van de politiek 142
8.6 Uitleg van het primaat door de rechtspraak 2001-heden 142
8.7 De Ondernemingskamer versus de Hoge Raad 143
8.8 Andere uitspraken bij de Ondernemingskamer 144
8.9 De Ondernemingskamer versus de Hoge Raad revisited 145
8.10 Primaat van de politiek bij overige instanties 146
8.11 Verdere samenloop voor medezeggenschap binnen de overheid en de markt in zicht? 147

9 Toetsingsnorm 149
K. Wiersma en R.J.M. Hampsink
9.1 Inleiding 149
9.2 Juridisch kader 150
9.3 Literatuur en jurisprudentie 152
9.3.1 Periode 1979-1990 152
9.3.2 Periode 1990-2000 158
9.3.3 Periode 2000-2010 161
9.3.4 Periode 2010-2019 163
9.4 De Holland Casino-beschikking 167
9.5 Conclusie 168

10 OR: complimenten OK! Als de rechter ingrijpt… 171
J.J.M. Lamers
10.1 Inleiding: de OK en de OR 171
10.2 Onderzoek naar beroep door ondernemingsraden 173
10.2.1 Besluit om in beroep te gaan 175
10.2.2 Ervaringen behandeling beroep ter zitting 178
10.2.3 Gang van zaken na beschikking Ondernemingskamer 180
10.2.4 Invloed beroep op relatie met bestuurder 181
10.2.5 Invloed op positie ondernemingsraad 182
10.2.6 Overige opmerkingen in onderzoek 184
10.3 Conclusie 185

Over de auteurs 187