Wanda Kraal is van huis uit onderwijskundige, Tanja Smid arbeids- en organisatiepsycholoog. Bij GITP geven zij trainingen en advies op het gebied van communicatie, samenwerking en leidinggeven. Met hun boek Leidinggeven doe je zo! richten zij zich op de operationele manager op het middenniveau, de man of vrouw de schakel vormt tussen de bedrijfsleiding en de werkvloer.
Die leidinggevende komt in zijn of haar werk dagelijks voor allerlei vragen te staan: hoe motiveer ik mijn medewerkers, hoe zorg ik dat zij als team goed functioneren, hoe voer ik een beoordelingsgesprek, hoe breng ik slecht nieuws? Praktische zaken waar een ervaren people manager de hand niet voor omdraait maar waar iemand die nieuw is in het vak behoorlijk mee in de maag kan zitten.
In het eerste deel van Leidinggeven doe je zo! bespreken Kraal en Smid zes aspecten van leidinggeven. Dat doen zij op een heel praktische manier, aan de hand van concrete vragen of dilemma's die iedereen zal herkennen. In het tweede deel behandelen zij achttien theoretische modellen waar leidinggevenden houvast aan kunnen hebben.
De waarde van het boek zit hem vooral in dat praktijkgerichte eerste deel. Dat is helemaal de ‘Wegwijzer voor resultaat- én mensgerichte managers’ die de ondertitel van het boek belooft. Het tweede deel met de achttien modellen is daarbij een aardige toegift, maar ook niet veel meer dan dat.
De makke van die achttien modellen is dat ze nogal ongelijksoortig zijn, en dat ze bij elkaar opgeteld ook geen samenhangende theorie van het leidinggeven vormen. Neem het model waarin Robert Quinn de concurrerende waarden vangt waar leidinggevenden in hun werk mee te maken hebben. Dat is gefundeerd in jarenlang wetenschappelijk onderzoek. Zet daar het kernkwadranten-model naast waarmee Daniel Ofman de verschillende karaktereigenschappen van mensen in kaart brengt. Dat mag door zijn eenvoud verleidelijk zijn, de empirische basis ervan is op zijn zachtst gezegd discutabel.
Kraal en Smid presenteren al die modellen keurig, maar ook een beetje braaf en kritiekloos. Handig voor wie even snel wil weten waar het ook alweer over ging, onbevredigend voor wie op zoek is naar het grotere verhaal over leidinggeven. Het gekke is dat ze daar ondertussen vanuit zichzelf wel zo'n verhaal over lijken te hebben. In de inleiding op hun boek zetten zij tenminste glashelder uiteen waarom er aan de ene kant geen standaardformule is voor goed leidinggeven maar waarom daar aan de andere kant best wel wat over te zeggen valt.
Volgens Kraal en Smid zelf gaat het bij effectief leidinggeven over zaken als: weten wie je zelf als persoon bent, een visie hebben, en vandaaruit je gedrag afstemmen op de mensen met wie je te maken hebt. De vraag is natuurlijk hoe zulke opgaven precies met elkaar samenhangen, hoe ze op elkaar inwerken, en hoe je dat systeem optimaliseert. Het kan haast niet anders of daar hebben zij allerlei ideeën over, en daar hadden zij gerust wat meer ruimte voor mogen nemen.
Over Pierre Spaninks
Pierre Spaninks (Eindhoven, 1955) was tot zijn pensionering in 2021 zelfstandig professional in journalistiek en communicatie. Hij kreeg landelijk bekendheid als ZZP-expert. Voordien had hij gewerkt in het hoger onderwijs en de consultancy. Hij studeerde Tekstwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en volgde op Harvard het Senior Manager in Government Program. Tegenwoordig legt hij zich toe op de Egyptologie.
