Veranderen is mensenwerk. Jan Bultsma benadrukt in 'Dynamiek doorzien' waarom menselijke dynamiek cruciaal is voor het veranderkundig proces. Een mooi en toegankelijk boekje over menselijke dynamiek.

Op Twitter waren de meningen verdeeld over het nieuwe boek van Nassim Nicholas Taleb, 'Over robuustheid'. Sommigen vinden dat hij niet kan schrijven, andere ergeren zich te zeer aan de arrogante toon van Taleb. Maar de meesten, zo concludeer ik, waarderen het boek op zijn inhoudelijke boodschap. 'Over robuustheid' is een 'must read' voor lezers die 'De Zwarte Zwaan' van Taleb hebben gelezen. De verwarring waarmee hij veel lezers destijds achterliet, zet hij in 'Over robuustheid' recht. Ik heb er van genoten!

Welkom in Extremistan, de wereld van de 21e eeuw, waarin de winnaar alles pakt, de verliezer steeds meer verliest en er sprake is van extreme en toevallige variatie als gevolg van relatief kleine gebeurtenissen, die alleen achteraf voorspelbaar zijn, maar die wel grote gevolgen hebben. Deze wereld wordt op magnifieke wijze beschreven door Nassim Nicholas Taleb, beurshandelaar en wiskundige, in 'De Zwarte Zwaan'. Heeft u geen idee waarover het gaat? Denk dan eens aan de kalkoen voor Thanksgiving, die door de overvloedige hoeveelheden voedsel een jaar lang dacht een geweldige baas te hebben. Tot hij een week voor Thanksgiving hardhandig wordt geconfronteerd met de werkelijkheid.

Werken in de publieke dienstverlening betekent samenwerken met veel verschillende organisaties, diensten en netwerken. De complexiteit is hoog, het is multidimensionaal, ambigu, dynamisch, onvoorspelbaar en de grenzen van de samenwerking zijn vaak vaag. Organisatieadviseur Pieterjan van Delden deed promotieonderzoek naar samenwerking als uitvoeringsvraagstuk en onderzocht de achterliggende mechanismen van samenwerking in de publieke dienstverlening. Het resultaat: 'Samenwerking in de publieke dienstverlening'.

De invoering van de levensloopplanning enige jaren geleden werd een flop. Verbazingwekkend? Ik denk van niet. Het leven laat zich niet plannen. Dagelijks doet het een beroep op ons improvisatievermogen. Improviseren zit echter maar zelden meer in ons leerprogramma. Sterker nog, het wordt ons nagenoeg afgeleerd. En daarmee verdwijnt ook de levenskunst, de zelfredzaamheid en het zelforganiserend vermogen van mensen. Alieke van der Wijk en Henk van der Steen leggen de kracht van het improviseren (op de werkvloer) helder uit in 'Werk in uitvoering'. Een boek met veel toegevoegde waarde en waardevolle levenslessen. Of zoals de auteurs schrijven: 'Improviseren is een manier van in het leven staan'.

De wereld zou er voor managers heel wat duidelijker op worden als de medewerkers in hun communicatie en samenwerking daadwerkelijk de lijnen van het organogram zouden volgen. Erg waarschijnlijk is dit gedrag echter niet. Een formeel organogram op papier zet mensen niet collectief aan tot dit, o zo gewenst, gedrag. Informele en voor het ongeoefende oog onzichtbare zwermpatronen spelen een veel krachtigere rol. Massapsycholoog en mediadeskundige Jaap van Ginneken doet er een boekje over open.

Hij was één van de eerste organisatieadviseurs die het belang inzagen van chaos- en complexiteitstheorie in de organisatiekunde. Zijn grafisch model voor de dynamiek van de zelfordening wordt onder Nederlandse chaosdenkers zeer gewaardeerd en kan mijn inziens gezien worden als een basismodel voor de uitleg van groei en organisatieontwikkeling. Met 'Op zoek naar synergie' voegt Rob Zuijderhoudt een standaardwerk toe aan de chaos- en complexiteitsbibliotheek.

Ik was gewaarschuwd. De bijsluiter van 'Door de bomen het bos zien' van Jan Bommerez, en ook een beetje van René Hoppenbrouwers, geeft duidelijk aan dat het lezen van dit boek bepaalde neveneffecten kan hebben. Zo kan het zijn, dat je plotseling meer ziet, of dat je er over wilt praten met mensen om je heen of op zoek gaat naar gelijkgestemden, die je nog begrijpen nu je vertrouwde omgeving dat niet meer lijkt te doen. Bommerez dient een dosis transformatie toe, die je losmaakt uit de geconstrueerde matrix van het slechts door economische groei geleide leven en zet je als mens weer terug in de realiteit.

Welkom in Extremistan, de wereld van de 21e eeuw, waarin de winnaar alles pakt, de verliezer steeds meer verliest en er sprake is van extreme en toevallige variatie als gevolg van relatief kleine gebeurtenissen, die alleen achteraf voorspelbaar zijn, maar die wel grote gevolgen hebben. Deze wereld wordt op magnifieke wijze beschreven door Nassim Nicholas Taleb, beurshandelaar en wiskundige, in 'De Zwarte Zwaan'. Heeft u geen idee waarover het gaat? Denk dan eens aan de kalkoen voor Thanksgiving, die door de overvloedige hoeveelheden voedsel een jaar lang dacht een geweldige baas te hebben. Tot hij een week voor Thanksgiving hardhandig wordt geconfronteerd met de werkelijkheid.

'Wat zou u doen als u niet bang was?' Steeds vaker stel ik deze vraag aan mijn klanten. Ik vind het namelijk verbazingwekkend hoe gemakkelijk men zich tegenwoordig van alles laat aanleunen door regelneven en beleidsmakers, die zonder zich op de hoogte te stellen van de realiteit, de ene na de andere procedure, richtlijn of maatregel lanceren. Een zorgelijke ontwikkeling in de samenleving die leidt tot maatschappelijke verlamming, stilstand en het einde van innovatie.

Klimaat is hot, afval is not. Wakker geschud door de film 'An Inconvenient Truth' van Al Gore, is er momenteel veel aandacht voor milieu en klimaat. Niet dat er, volgens de maker van de film, sindsdien al zichtbaar veel is veranderd overigens. Er zal meer moeten gebeuren. Michael Braungart en William McDonough geven in hun boek 'Cradle to Cradle' (C2C, van Wieg tot Wieg) richting aan concrete mogelijkheden om werkelijk iets te doen aan de oorzaak van het milieuprobleem. En dat begint met anders te denken, zo stellen zij. Je kunt problemen immers niet oplossen met hetzelfde denken dat ze heeft veroorzaakt. C2C in plaats van eco-efficiency.

Een al lang bestaande term wordt door Thijs Homan nieuw leven ingeblazen voor het verkrijgen van inzicht en begrip in organisatieverandering. In plaats van te kiezen voor de term verandermanagement, pakt hij de koe bij de juiste horens en schrijft een boek dat er toe doet.

In veel bedrijven is het budgetseizoen voor 2004 weer begonnen. Budgetverantwoordelijken besteden vele uren aan vooruitkijken alvorens zich vast te leggen op het prestatiecontract voor het volgende boekjaar. Waarom gaan we toch ieder jaar weer verder met deze onbevredigende cyclus? Volgens André de Waal moeten we ontwikkelen naar het model 'Beyond Budgetting' en geen tijd meer steken in het budgetteren.

Het was in 2000 dat ik besloot uit de wereld van een vaste baan in dienst van een organisatie te stappen en voortaan als zelfstandig dienstverlener door het leven te gaan. Het was een heel natuurlijke stap. Ik kon me op dat moment absoluut niet voorstellen welke problemen ik zou (kunnen) tegenkomen. Een ding was echter zeker: Ik zou nooit van mijn leven meer in dienst treden van een olifant, de grote organisaties van deze tijd, waarin ik als een hamster me rot rende om steeds op dezelfde plaats te blijven.

Nu al wordt voorzien, dat we in de komende 10 jaren de veranderingen in de mate van de afgelopen 30 jaren voor onze kiezen krijgen. En we zijn al zo verander- en reorganisatiemoe.

Het zijn turbulente tijden. Er gebeurt zo veel op zo veel plaatsen tegelijk dat de mensen moeite hebben om het bij te benen. En als we futuroloog Rolf Jensen mogen geloven dan is het einde nog niet in zicht.

Prestatieafspraken, prestatiecontracten, Balanced Scorecards, het enige wat in deze tijden nog lijkt te gelden zijn prestaties, en dan nog het liefst topprestaties.

Over het verschil tussen managen en boerenverstand - Het is een bijzonder geschenk als je puur op gevoel een boek bestelt, dat vervolgens een goudmijn aan mogelijkheden bevat voor toepassing in de praktijk. Dat was mijn ervaring met 'Het natuurlijke voordeel' van organisch adviseur-ondernemer en boer Alan Heeks.

Over het verschil tussen managen en boerenverstand - Het is een bijzonder geschenk als je puur op gevoel een boek bestelt, dat vervolgens een goudmijn aan mogelijkheden bevat voor toepassing in de praktijk.

Mensen en organisaties lijden meer dan ooit pijn. De vele veranderingen (inkrimpingen, herstructureringen, reorganisaties, fusies, groei en schaalvergrotingen) hebben het vertrouwen onder mensen op alle organisatieniveaus op een dieptepunt doen belanden.