Waarom zelfs de beste teams ontsporen

Voorwoord 9
Inleiding 13

1 Wanneer is een team gezond? 16
1.1 Een gezond team is meer dan een verzameling gezonde individuen 17
1.2 Welke eigenschappen heeft een gezond team? 18
1.3 Met de teamconditie preventief aan een gezond team werken 23
1.4 Pas op voor symptoombestrijding 24
1.5 Praktijkvoorbeeld 27
1.6 Samenvatting 32
1.7 Reflectievragen over je eigen situatie 33

2 Waarom (zelfs de beste) teams ontsporen 35
2.1 Een onvoldoende teamconditie 36
2.2 De invloed van de organisatiecontext op het teamfunctioneren 37
2.3 Teamstress en individuele stress die elkaar versterken 39
2.4 ‘Diepzeestromen’ waardoor teams ontsporen 40
2.5 Samenvatting 49
2.6 Reflectievragen over je eigen situatie 49

3 Vergroten van veiligheid en vertrouwen 51
3.1 Veiligheid en vertrouwen creëren 53
3.2 Bewustwording, interactie en een gemeenschappelijke ambitie 55
3.3 Praktische aanpak en instrumenten 60
3.4 Samenvatting 68
3.5 Reflectievragen over je eigen team 69

4 Leiderschap zien als een groepsproces 71
4.1 Wat betekent leiderschap zien als een groepsproces? 71
4.2 Positieve effecten van leiderschap als groepsproces 75
4.3 Leiderschapsgedrag, eigenaarschap en samen werkafspraken maken 76
4.4 Hoe geef je leiderschap als groepsproces vorm? 82
4.5 Samenvatting 87
4.6 Reflectievragen over je eigen team 87
Bijlage: Besluitvormingsmethoden 89

5 Balans zoeken in de samenwerking 93
5.1 Hoe kun je balanceren tussen geven en nemen? 96
5.2 Handvatten voor het balanceren op team-, relatie- en individueel niveau 103
5.3 Samenvatting 109
5.4 Reflectievragen over de balans in je team 109

6 Hoe bouw je aan een sterke stressconditie? 111
6.1 Wat is een sterke stressconditie? 112
6.2 Hoe kun je preventief aan de stressconditie werken? 112
6.3 Hoe herstel je de stressconditie als het toch uit de hand is gelopen? 116
6.4 Samenvatting 124
6.5 Experiment met je eigen team 125

7 Hoe ‘zie’je of je team gezond is? 127
7.1 Je eigen ervaring als graadmeter voor de gezondheid van je team 127
7.2 Kijken en luisteren naar de dynamiek in je team 129
7.3 Waarnemen is een kwaliteit en interpreteren een valkuil 130
7.4 Je team gezond maken vraagt ‘anders kijken’ 135
7.5 Met je team een gezamenlijke diagnose stellen 138
7.6 Samenvatting 144
7.7 Reflectievragen over je eigen situatie 144

8 Monitoren van de teamconditie 146
8.1 De conditiewaarnemer 147
8.2 De conditie-quickscan 149
8.3 De conditiethermometer 150
8.4 Het conditie-relaxgesprek 151
8.5 Samenvatting 153

9 Wat kun je als manager zelf doen aan de teamconditie? 154
9.1 Ga ervan uit dat de meeste teamleden deugen 154
9.2 Leer de magie van je team ontdekken 158
9.3 Durf naar het ongezonde te kijken, dan komt het gezonde vanzelf 161
9.4 Neem regelmatig afstand van de teamdynamiek 163
9.5 Voel je minder afhankelijk van de organisatiecontext 165
9.6 Samenvatting 166
9.7 Reflectievragen over je eigen situatie 167

10 Hoe maak je een goede start met een nieuw team? 169
10.1 De eerste honderd dagen bij een bestaand team 170
10.2 De start van een nieuw team 176
10.3 Verwelkomen van nieuwe teamleden 183
10.4 Afscheid nemen van teamleden 184
10.5 Samenvatting 185
Bijlage: Vragen 186

11 Aan je team bouwen na een crisissituatie 188
11.1 Een nieuwe start maken na een crisissituatie 190
11.2 Virtueel werken en de teamconditie 192
11.3 Samenvatting 199

12 Aandachtspunten bij het inhuren van een teamcoach 200
12.1 Wanneer wel of niet een teamcoach inhuren? 200
12.2 Hoe kies je een teamcoach? 202
12.3 Samenvatting 204

Tot slot 205
Dankwoord 207
Over de auteur 209
Bronnen 211
Literatuur om verder te lezen 214